[susan]

خانم های باردار در سه ماهه دوم بارداری، به ویژه از ماه پنجم به بعد، گاهی با حالات و مشکلاتی روبه رو می شوند که شاید تا حدی برای شان ناآشنا یا غیرمعمول باشد. در کنار این حالات که به صورت طبیعی وجود دارند، گاهی توصیه های اشتباه اطرافیان نیز سبب به وجود آمدن ناراحتی های دیگر می شود. در گفتگو با دکتر میترا زراتی، متخصص تغذیه و رژیم درمانی، به دنبال راه حل هایی برای مقابله با این مشکلات هستیم….
▪ شاید اولین گله خانم ها در سه ماهه دوم بارداری مشکل یبوست آنها باشد. چه طور باید با این مساله کنار آمد؟
مشکل یبوست از جمله ناراحتی هایی است که هر چه به انتهای بارداری نزدیک تر می شویم شایع تر می شود و حتی می تواند به همورویید (بواسیر) هم بینجامد. از این رو، من همیشه به خانم های باردار توصیه می کنم سبزیجات بیشتری مصرف کنند اما شاید کمتر فردی باشد که به این موضوع دقت کند. وقتی می گوییم مصرف سبزیجات را بالا ببرید باید در کنار آن مصرف آب را هم افزایش داد؛ یعنی مصرف سبزیجات بدون مایعات کافی، یبوست را تشدید خواهد کرد. یکی از عوامل اصلی بروز یبوست در بارداری، بزرگ شدن رحم و فشار آوردن روی روده و کند کردن حرکات آن و ترشح هورمون پروژسترون است که حرکات روده را کم کرده و سبب بروز یبوست می شود. مصرف سبزیجات و مایعات در کنار هم و خیساندن آلو و انجیر در آب و مصرف روزانه آن می تواند از این مشکل پیشگیری کند.
▪ برخی خانم های باردار نیز از سوزش قلب شاکی اند. این مساله ربطی به بارداری دارد؟
بسیاری از خانم های باردار احساس می کنند قلب درد دارند اما واقعیت این است که با نزدیک شدن به انتهای بارداری چون حجم رحم بزرگ تر می شود، رحم به معده و محتویات شکم فشار آورده و مشکل ریفلاکس یا برگشت غذا از معده به مری را خواهیم داشت؛ یعنی اسید معده ترشح شده و بعد به مری برگشته و انتهای مری احساس سوزش پیدا می کند که گاهی با درد و سوزش قلب اشتباه گرفته می شود. برای پیشگیری از این موضوع توصیه می کنم حتی الامکان از مصرف غذاهای پرادویه، کافئین دار مانند نسکافه و قهوه و غذاهای پرچرب و سرخ شده پرهیز کنند. نکته دیگر اینکه باور اشتباهی بین مردم وجود دارد که خانم باردار باید به اندازه دو نفر غذا بخورد که این خود مشکل ریفلاکس را تشدید می کند. توصیه می شود خانم باردار برحسب نیاز غذا خورده و توجه داشته باشد که اضافه وزن دوران بارداری می تواند چه در زایمان و چه بعد از آن مشکل ساز باشد. خانم هایی که اضافه وزن زیاد پیدا می کنند به دیابت دوران بارداری مبتلا می شوند و به ویژه از ماه ۵ به بعد قند خون شان بالا می رود. علت آن هم افزایش نیاز به هورمون انسولین برای ساخت بافت های جنین است. از آنجا که ۷ درصد از خانم ها نمی توانند این مازاد نیاز انسولین را بسازند و در نتیجه انسولین کافی نبوده و قند مادر بالا رفته و معمولا نوزادان این مادران بیش از ۴ کیلو وزن خواهند داشت.
▪ کم خونی هم از دیگر مشکلات شایع در دوران بارداری است. با این مشکل چه باید کرد؟
ـ حتما دیده اید که خیلی از خانم های باردار می گویند مصرف جگر در بارداری به دلیل آهن بالایی که دارد خوب است. اگرچه جگر میزان آهن بالایی دارد اما نباید فراموش کرد که جگر همان کبد و منبع سمیت زدایی در بدن است و مواد آلوده را در خون ذخیره می کند. به همین دلیل مصرف جگر به ویژه در خانم های باردار، به هیچ عنوان توصیه نمی شود چون منبع آلودگی، تجمع هورمون و داروی تزریق شده به دام است و می تواند برای جنین بسیار مشکل ساز باشد. به جای جگر می توان از دیگر منابع آهن مانند گوشت قرمز و انواع آجیل استفاده کرد.
▪ آیا مصرف مکمل های مولتی ویتامین هم در سه ماهه دوم لازم است؟
ـ مصرف مکمل مولتی ویتامین تنها به برخی از افراد توصیه می شود؛ برای مثال، افرادی که سوءتغذیه دارند یا خانم هایی هستند که چند قلو دارند یا معتاد هستند یا خانم هایی که سابقه تولد نوزاد کم وزن دارند، به شان مصرف مکمل مولتی ویتامین توصیه می شود اما برای سایرین، مصرف اسید فولیک از سه ماه قبل از بارداری تا پایان ماه چهارم و مصرف مکمل آهن از ماه چهارم تا سه ماه بعد از زایمان توصیه می شود.
▪ دلیل گرفتگی های مکرر ساق پا در حاملگی چیست؟
ـ گرفتگی ساق پا معمولا در شب ایجاد می شود و دلیل آن کمبود منیزیم است. توصیه می کنم برای پیشگیری از کمبود این ماده مغذی در بدن، مصرف سبزیجات برگ سبز تیره مانند کاهو، اسفناج و جعفری را افزایش دهید.
▪ از ورم دوران بارداری هم می شود پیشگیری کرد؟
ـ ببینید؛ ورم از ماه پنجم به بعد ایجاد می شود اما اگر ناگهانی باشد و گوده گذار باشد (یعنی وقتی قسمتی را فشار می دهید، جای ورم چند ثانیه ای گود می ماند)، مشکل ساز خواهد بود و حتما اگر همراه با فشار خون و دفع پروتئین از ادرار است، می تواند نشانه مسمومیت دوران بارداری باشد و باید به پزشک مراجعه کرد. در حالت عادی محدود کردن مصرف نمک می تواند از ورم پیشگیری کند اما باید توجه کرد که مصرف نمک به زیر ۳ گرم در روز نرسد زیرا مصرف یک قاشق چای خوری نمک به دلیل داشتن سدیم برای رشد جنین لازم بوده و اگر نباشد مشکل ساز خواهد بود.
▪ در سه ماهه دوم با توجه به شکل گیری اعضای بدن جنین به چه گروه های غذایی بیشتر نیاز است؟
ـ در اوایل بارداری، شاهد تقسیم سلولی و در اواخر شاهد افزایش حجم بافت های جنینی هستیم. مصرف شیر و لبنیات ۳ واحد در روز برای خانم های باردار از نوع کم چرب توصیه می شود. این ۳ واحد می تواند ۳ لیوان شیر یا ۳ کاسه ماست یا هر دوی آنها باشد. مصرف گوشت ماهی حداقل ۲ بار در هفته، مصرف روزانه ۱ تا ۲ عدد گردو اگر می خواهند فرزندشان ضریب هوشی بالایی داشته باشد، مصرف کنجد که هم کلسیم را تامین می کند و هم امگا۳ بالایی دارد و هم روی ضریب هوشی کودک تاثیر می گذارد، توصیه می شود. در نهایت مصرف چربی های جامد و چربی های حیوانی را باید کاهش داد و در عوض مصرف روغن های مایع گیاهی به ویژه روغن کانولا که امگا۳ زیادی دارد را باید بالا برد. مصرف میوه و سبزی نارنجی به ویژه هویج و زردآلو به خاطر بتاکاروتنی که به ویتامین A تبدیل می شود بسیار توصیه شده زیرا روی رشد جنین و سلامت آن تاثیر می گذارد.

[نویسنده]

نوشته‌ها