[z.yari]

استرس در شرایط بسیار متفاوتی از لحاظ جسمی یا روحی ایجاد می شود. این پدیده ممکن است در اثر اتفاقاتی ناخوشایند، خوشایند و یا تغییر در شرایط زندگی مثل بچه دار شدن به وجود آید. تأثیر استرس بر تولید شیر الزاماً مستقیم نیست، بلکه ممکن است در اثر آن، تداخل بسیار کمی بین رفتار و توجهات مادر و نیازهای کودک ایجاد شود. برای مثال ممکن است مادر به دلیل محدودیت های زمانی یا عدم آگاهی از نیازهای کودکش به میزان کافی به کودک شیر ندهد که باعث گرسنه ماندن و بی قراری کودک و نیز کاهش میزان تولید شیر مادر می شود.
مهم ترین نکته برای ادامه شیردهی بدون مشکل، در نظر گرفتن نیازهای کودک است. ادامه شیردهی حتی در شرایط پرتنش نیز ضروری است.
افسردگی و عصبانیت غالباً همراه با کاهش اعتماد به نفس و ناتوانی در سازگاری با دیگران است و قطع شیردهی، بیشتر اوقات به دنبال این مسائل ایجاد می شود. مادرانی که یک مشکل روحی را تجربه می کنند ، برای ادامه ی شیردهی احتیاج به حمایت دارند که این حمایت باید تا زمان از شیر گرفتن کودک ادامه یابد.
شیردهی موفق مادرانی که تغذیه ی ناکافی داشته اند نشان می دهد که کیفیت شیردهی تحت تأثیر تغذیه ی نامناسب قرار نمی گیرد. تحقیقات اخیر نشان می دهد، تنها زمانی که مادر دچار سوء تغذیه ی شدید باشد کیفیت شیرش کاهش می یابد، اگر چه ضعف در نتیجه ی تغذیه ی ناکافی ممکن است کودک را تحت تأثیر قرار دهد؛ زیرا وقتی مادر خسته است دفعات کمتری به کودک خود شیر می دهد، از طرف دیگر اگر از پستانک، شیشه و شیر مصنوعی استفاده کند، چون مکیدن پستان و تحریک آن برای تولید شیر کم می شود، میزان تولید و ترشح شیر نیز کاهش می یابد.
به نظر می رسد که رابطه ی مستقیمی بین سیگار کشیدن و زود از شیر گرفتن شیرخوار وجود دارد. میزان هورمونی که در بدن سبب تولید شیر می شود (پرولاکتین) در زنانی که سیگار می کشند پایین تر است. در نتیجه سبب کاهش تولید و ذخیره ی شیر می شود. در اثر سیگار کشیدن ماده ای در بدن مادر آزاد می شود (هورمون آدرنالین) که واکنش خروح شیر را تحت تأثیر قرار می دهد؛ هم چنین نیکوتین در شیر ترشح می شود. کودکان زنان سیگاری در هنگام تولد، کم وزن تر هستند و شیوع دردهای قولنجی در آنها بیشتر است. ممکن است دلیل ناراحتی و توجیه کننده ی بی قراری کودک، شیر ناکافی باشد.
کافئین از طریق شیر مادر دفع شده و در بدن نوزاد تجمع می یابد. مصرف 6 تا 7 فنجان قهوه در روز سبب پیدایش علائمی در کودک مانند بیداری و فعالیت بیش از حد او می شود.
نوشابه های کولادار (سیاه ) و چای نیز دارای کافئین هستند که مصرف بیش از حد آنها موجب بی قراری در شیرخوار می گردد. سیگار کشیدن هم سبب تشدید تأثیر کافئین می شود.
این داروها ممکن است تأثیرات بسیار اندکی بر کودک داشته باشند، ولی همین میزان نیز ممکن است موجب بروز مشکلاتی در تولید شیر شود. مصرف داروهایی که سبب کاهش مکیدن پستان ها می شوند، با تأثیر بر مادر، کودک یا هر دو، بر روی تولید شیر تأثیر منفی دارند. کمک کردن به مادر برای پرهیز یا کاهش مصرف این داروها در حین ادامه ی شیردهی نتیجه ی بهتری برای مادر و کودک دارد و در شرایط بسیار خاصی ممکن است (با نظر پزشک) نیاز به قطع موقت شیردهی باشد.
بعضی از مادران با وجود بیماری شدید و یا بستری شدن در بیمارستان به خوبی به تغذیه ی کودک با شیر خود می پردازند. اگر مادر بسیار ضعیف باشد یا از لحاظ جسمی در شرایطی نباشد که بتواند کودک خود را بغل کند ( مثلاً پس از عمل جراحی )، پرسنل پرستاری باید به وی کمک کنند تا شیرخوار، درست به پستان مادر گذاشته شود. مراقبت از کودک نیز باید بر اساس نوع ، میزان دارو و زمان مصرف آن باشد تا تأثیر دارو بر نوزاد به حداقل برسد. مادری که میزان زیادی خون از دست داده و یا بدنش کم آب باشد، میزان ذخیره شیرش کاهش می یابد. اگر مادر و کودک از ادامه شیردهی مطمئن شوند، بهبودی سریع تر صورت می گیرد.
__________________________________________________________________________________________
زهرا یاری، کارشناس ارشد تغذیه.

[نویسنده]

نوشته‌ها