[s.samadi]

مشاوره تغذيه، آموزش و دريافت آگاهي صحيح تغذيه‌اي از مهمترين اقدامات جهت كنترل pcos است. مشاوران تغذيه به‌خصوص افرادي كه تجربه‌ي كافي در تنظيم رژيم بيماران ديابتي يا زنان مبتلا به ديابت بارداري دارند در اصلاح pcos نقش كليدي دارند.
نكته‌ي محوري در تنظيم برنامه غذايي اين افراد پايين نگه داشتن سطح هورمون انسولين و جلوگيري از افزايش ناگهاني هورمون از طريق دريافت مقدار و تركيب مناسب مواد غذايي كربوهيدراتي است، زيرا هورمون انسولين علاوه بر كنترل قند خون باعث ذخيره چربي در سلول‌ها مي‌شود و پايين نگه داشتن سطح انسولين به كاهش وزن تدريجي و بهبود علائم كمك مي‌كند.
مبتلايان بايد بدانند كه مصرف كربوهيدرات‌هاي موجود در غلات (نان، برنج، ماكاروني، سيب‌زميني)، ميوه‌جات و سبزيجات و بيشتر موادي كه در ميان وعده‌ها مصرف مي‌شوند مثل شيريني‌جات، آب‌نبات و اكثر نوشابه‌ها متناسب با مقدار دريافتي باعث افزايش نسبتا سريع قند خون و در نتيجه افزايش ناگهاني سطح هورمون انسولين مي‌شوند.
نكته‌ي قابل توجه آن است كه مواد غذايي با مقدار مساوي كربوهيدرات مي‌توانند اثر متفاوتي بر سطح انسولين داشته باشند. اين اثر به نوع كربوهيدرات موجود در غذا، نحوه مصرف ماده غذايي حاوي كربوهيدرات و نيز موادي كه همراه ماده كربوهيدراتي مصرف مي‌شوند بستگي دارد.
غذاهاي كربوهيدراتي كه داراي فيبر هستند بهترين انتخاب براي پايين نگه داشتن هورمون انسولين هستند به عبارت ديگر اين مواد داراي نمايه گليسمي ‌پايين مي‌باشند يعني قند خون را با سرعت پاييني افزايش مي‌دهند در نتيجه باعث افزايش ناگهاني انسولين نمي‌شوند ضمن اينكه مانع گرسنگي زود هنگام بعد از صرف غذا مي‌شوند. بنابراين به مبتلايان به pcos توصيه مي‌شود:
به جاي آبميوه‌هاي صنعتي و سس‌هاي شيرين از ميوه تازه يا يخ زده و سس‌هاي بدون شكر؛به جاي سبزيجات نشاسته‌اي مثل سيب‌زميني، نخود و ذرت از سبزيجات غير نشاسته‌اي مثل كلم بروكلي، اسفناج و هويج؛ به جاي نان، ماكاروني غير سبوس‌دار و برنج سفيد، از نان و ماكاروني سبوس‌دار و برنج قهوه‌اي؛ به جاي غلات صبحانه و دونات از غلات صبحانه بدون شكر و حاوي فيبر بالا، مغز دانه‌ها و تكه‌هاي ميوه؛ به جاي نوشابه، آب نبات، شيريني و كيك، از نوشيدني‌هاي بدون قند، ماست و پودينگ ميوه و سبزيجات استفاده كنند.
اين افراد هرگز نبايد تصور كنند كه منابع غذايي كربوهيدراتي بايد به طور كامل از برنامه غذايي‌شان حذف شوند، زيرا انرژي مورد نياز بدن اين افراد نيز همچون ساير افراد بايد از كربوهيدرات‌ها تامين شود. به‌علاوه كربوهيدرات‌ها تنها زماني باعث افزايش وزن مي‌شوند كه بيش از اندازه مصرف شوند و مانع از اكسيداسيون چربي‌ها و در نتيجه ذخيره شدن آنها شوند. مهمتر آنكه اكثر منابع غذايي حاوي كربوهيدرات حاوي انواع ويتامين‌ها و فيبر مورد نياز براي سلامتي هستند كه در صورت حذف كامل اين مواد غذايي دريافت طيف وسيعي از مواد مغذي ضروري نيز ناكافي خواهد بود.
با توجه به آنچه ذكر شد استفاده از رژيم‌هاي پر پروتئين و كم كربوهيدرات يا فاقد كربوهيدرات مانند رژيم دكتر اتكينز نيز در اين افراد به هيچ‌وجه توصيه نمي‌شود، زيرا علاوه بر عدم تامين فيبر كافي، ويتامين‌هاي گروه b و ويتامين‌c، درصد بالاي چربي اين رژيم‌ها حتي مي‌تواند باعث اضافه وزن در اين افرادِ مستعد چاقي شود كه اين امر با اهداف تغذيه‌اي ذكر شده سازگار نيست.
توجه به دريافت ميان وعده‌ها، از ديگر نكات مهم رژيم pcos است زيرا دريافت ميان وعده علاوه بر حفظ سطح قند خون بين وعده‌هاي غذايي، از دريافت بيش از حد انرژي و حجم زياد غذا در وعده‌هاي اصلي جلوگيري مي‌كند. مسلما مقدار غذاي خورده شده نيز با مقدار ترشح انسولين مرتبط است پس بهتر است وعده‌هاي اصلي غذا را كوچك كرد و به ازاي آن از ميان وعده‌هايي چون سالاد كرفس و ماست كم چرب، ماست ميوه‌اي، سالاد ميوه، كره‌ي بادام‌زميني، تخمه آفتاب‌گردان، نان و پنير و سبزي يا گردو، كراكر سبوس‌دار با پنير، سيب و هويج به همراه هوموس (يك پيش غذاي عربي) و مغز دانه‌ها استفاده كرد.
توجه به برچسب مواد غذايي نيز بسيار مهم است اما صرف درج «بدون قند» بر روي محصول، دليل مناسب بودن مصرف آن نمي‌باشد زيرا ممكن است حاوي مقادير زيادي از ساير منابع كربوهيدراتي ساده مانند آرد سفيد باشد. همچنين مصرف مواد غذايي بدون چربي توصيه نمي‌شود زيرا اين محصولات غالبا درصد كربوهيدرات بيشتري دارند.
آنچه هنگام مطالعه برچسب مواد غذايي بايد مورد توجه قرار گيرد مقدار كربوهيدرات و فيبر موجود در محصول است. براي پخت و پز با حرارت ملايم مصرف روغن زيتون، كانولا توصيه مي‌شود. مصرف تخم دانه كتان، گردو و روغن كبد ماهي كه از منابع امگا‌3 هستند نيز بسيار مفيد است.
برخي توليد‌كنندگان مواد غذايي براي جلب نظر مشتري از قندهاي الكلي مثل مانيتول، سوربيتول و زايلتول استفاده مي‌كنند، اين قندهاي الكلي گرچه باعث افزايش انسولين نمي‌شوند اما اثر مليني دارند و مصرف زياد آنها باعث اسهال و نفخ در مصرف‌كننده مي‌شود.
بار ديگر تاكيد مي‌شود كه مبتلايان به pcos نبايد انتظار كاهش وزن سريع را داشته باشد بلكه بايد به خاطر بسپارند كه رسيدن به كاهش وزن آشكار در آنان عملا دشوارتر از ساير افراد است، به همين دليل به هيچ عنوان نبايد خسته شوند بلكه با خوش‌بيني توصيه‌هاي تغذيه‌اي را رعايت كنند حتي اگر ماه‌ها كاهش وزن آشكاري نداشته باشند. زيرا عدم توجه به هر يك از توصيه‌هاي ذكر شده سريعا باعث چاق‌تر شدن آنها و در نتيجه تشديد علائم خواهد شد.
علاوه بر مشاوره‌ي تغذيه و رعايت توصيه‌هاي تغذيه‌اي انجام ورزش منظم حداقل 5 روز در هفته، روزانه به مدت 60 دقيقه، نقش بسيار مهمي در كاهش سطح انسولين، بهبود عملكرد انسولين و حتي كاهش وزن به طور مستقيم مي‌شود.
در سال‌هاي اخير مصرف داروي متفورمين در كنار رژيم غذايي و ورزش مورد توجه پزشكان قرار گرفته است كه مصرف آن با نظر پزشك مي‌تواند به روند كاهش وزن تدريجي خصوصا كاهش تجمع چربي ناحيه شكمي كمك كند

[نویسنده]

نوشته‌ها