[zahra jamshidi]

آهن
به طورکلی باید گفت که وضعیت آهن در سالمندان معمولا در سطح نرمال است و بیشتر خطر اضافه بار آهن وجود دارد تا کمبود آن. نیاز آهن مردان بزرگسال در تمام طول زندگی ثابت بوده و 8 میلي‌گرم در روز تخمین زده می‌شود، اما نیاز زنان در سالمندی به دلیل وقوع یائسگی و از بین رفتن از دست‌دهی آهن از طریق عادت ماهیانه، کاهش یافته و با میزان مورد نیاز مردان برابر می‌شود.
کم خونی در سالمندان اغلب به دلایلی غیر از کمبود دریافت آهن رخ می‌دهد. علت اصلی کم خونی کمبود فولات و شایع‌تر از آن کمبود ویتامین B12 می‌باشد. کاهش سطح سرمی آهن در سالمندان به دلیل کاهش دریافت نادر است و در صورتیکه آنمی فقر آهن تشخیص داده شود، باید قبل از هر گونه اقدامی علت آن بررسی شود. کمبود دریافت آهن تنها در محدودیت‌های شدید دریافت غذا و در سالمندان نگهداری شده در موسسات دیده می‌شود.
مهم‌ترین علت کم‌خونی فقر آهن در سالمندان خونریزی است که می‌تواند به دلیل زخم‌های گوارشی، مصرف آسپرین، کولیت اولسراتیو و نئوپلاسمی کولون رخ دهد. در صورت بروز آتروفی معده یا مصرف آنتی‌اسیدها ممکن است کاهش جذب آهن موجب افزایش خطر کم‌خونی شود.
خطر مسمومیت با آهن در سالمندان بسیار جدی است و می‌تواند خطر بسیاری از بیماری‌ها از جمله بیماری‌های قلبی- عروقی و سرطان را افزایش دهد. مصرف مکمل آهن مهم‌ترین علت مسمومیت آهن در سالمندان است، اما مصرف مداوم گوشت قرمز همراه با میوه‌های غنی از ویتامین C هم می‌تواند خطرآفرین باشد.
تجویز مکمل آهن در همه سالمندان باید با احتیاط صورت گیرد و خطر آن در سالمندان مبتلا به عفونت بالاتر است. در هنگام عفونت، آهن در بدن با لاکتوفرین و ترانسفرین باند می‌شود تا از دسترس میکروارگانیسم‌ها دور شود، بنابراین ممکن است هنگام بررسی به اشتباه کمبود آهن تشخیص داده شود. اگر به بیمار اشتباها مکمل آهن داده شود، فواید این مکانیسم دفاعی از بین رفته و قدرت تکثیر عوامل عفونی افزایش می‌یابد.

سلنیوم
مکمل‌یاری سلنیوم امروزه توجه زیادی را به خود جلب کرده است. از آنجايی‌که این عنصر برای عملکرد آنزیم آنتی‌اکسیدانی گلوتاتیون رداکتاز مورد نیاز است، شرکت‌های سازنده مکمل آن ادعا می‌کنند که مصرف این مکمل با بهبود عملکرد آنتی‌اکسیدانی بدن موجب کاهش خطر بیماری‌های قلبی و سرطان می‌شود، اما اثبات این ادعا هنوز نیاز به تحقیقات بیشتر دارد.
کمبود سلنیوم در جوامعی که مقدار سلنیوم خاک محل سکونتشان کم است شایع می‌باشد. همچنین در بیمارانی‌که به مدت طولانی با محلول‌های وریدی بدون سلنیوم تغذیه شده‌اند، این کمبود مشاهده شده است و کمبود آن در جوامع دیگر گزارش نشده است.
اطلاعات ما در مورد عملکرد و منابع سلنیوم بسیار محدود است بویژه که مقدار آن در غذاهای هر جامعه، به دلیل وابستگی به محتوای سلنیوم خاک منطقه، متفاوت از جامعه دیگر است. به هر حال مدرکی دال بر تغییر متابولیسم و نیاز سلنیوم در سالمندی وجود ندارد و کمبود آن در سالمندان هنوز گزارش نشده است. به علاوه، از آنجايی‌که سلنیوم در بدن ما ذخیره می‌شود، دریافت زیاد آن (بالاتر از 400 میکروگرم در روز) خطرناک است، بویژه که مکانیسم‌های دفع و کنترل مواد مغذی در سالمندی معمولا ضعیف است، بنابراین توصیه به مکمل سلنیوم در سالمندان براساس اطلاعات موجود منطقی نیست.

نكته
بیشتر ادعاها مبنی بر ارتباط مصرف مکمل‌های تغذیه‌اي با بهبود سلامت، شگرد‌های تبلیغاتی شرکت‌های سازنده این مکمل‌هاست و از طرق علمی ثابت نشده است. توجه به این نکته ضروری است که حتی در کشور پیشرفته‌ای مثل آمریکا، تولید و فروش مکمل‌های تغذیه‌ای تنها در صورت گزارش عوارض منفی متوقف می‌شود و بنابراین نظارت دقیق، مشابه آنچه برای داروها اعمال می‌شود، وجود ندارد.
در حالیکه حدود نیمی از زنان و يك‌پنجم مردان بالای 65 سال از مکمل‌های تغذیه‌ای به صورت مداوم استفاده می‌کنند، توصیه به مصرف مکمل تنها در مورد ویتامین B12، ویتامین D و کلسیم ضروری به نظر می‌رسد و باید از مصرف مکمل‌های حاوی آهن و ویتامین A اجتناب کرد. بهترین روش ارتقاء سلامت سالمندان، حفظ تعادل و تنوع در مصرف مواد غذایی، نوشیدن آب کافی (8 لیوان آب در روز) و ورزش منظم است.

[نویسنده]

نوشته‌ها