[Zohre Azimi]

بعد از وضع حمل تمام خانم‌ها تمايل دارند كه به وزن قبل از حاملگي خود برگردند و نگران هستند كه اين مورد چه مدت طول خواهد کشيد. بلافاصله بعد از زايمان به دنبال تخليه محتويات رحم و خونريزي طبيعي حدود 5 تا 6 كيلوگرم، وزن كاهش مي‌‌يابد. در طول 6 هفته اول بعد از زايمان 2 تا 3 كيلوگرم ديگر وزن كاهش پيدا مي‌‌كند كه اين كاهش وزن به علت از دست دادن مايع از طريق ادرار است.

در طي 6 هفته اول بعد از زايمان نبايد محدوديت انرژي داشته باشيد. زيرا بدن نيازمند است تا آنچه در زمان تولد نوزاد ازدست رفته است بازيابد و نياز كودك تامين شود. در انجام كارهاي منزل كمك كرده و احتمالا كار خود را شروع كنيد. تغذيه با شير مادر به طور معجزه‌آسا باعث كاهش وزن نمي‌‌شود ولي به كاهش وزن كمك مي‌‌كند.
خانمي كه زايمان كرده است در واقع مسئول تغذيه خود و نوزادش مي‌‌باشد، پس بايد رژيم غذايي خود را با دقت انتخاب كند. رژيم بعد از زايمان بايد با دقت دوران بارداري رعايت شود. خوردن همه مواد مانند حبوبات و دانه‌هاي مغذي، ميوه‌هاي تازه، سبزيجات و غذاهايي كه پروتئين و كلسيم و آهن را به فراواني فراهم مي‌‌كنند بايد مورد توجه قرارگيرد. متخصصان و كارشناسان در بحث‌هاي پرستاري مادران توصيه به اضافه كردن انرژي به ميزان 500 كالري در روز را دارند. به طور متوسط اكثر زنان شيرده روزانه 2700 كالري انرژي نياز دارند. خوردن كمتر از 1800 كالري در روز منجر به كاهش توليد شير و ضعف مي‌‌شود. در اين دوران، شيردهي و آزاد شدن اكسي توسين (هورمون آزاد شده از هيپوفيز) باعث مي‌‌شود كه مادر احساس تشنگي بيشتري بكند. به همين دليل مادر در اين دوران بيشتر از بقيه مواقع آب مي‌‌نوشد و اگر چه كه تاثير زيادي در تامين شير ندارد ولي دانشكده متخصصين زنان و مامايي آمريكا نوشيدن حداقل 8 تا 12 ليوان آب در روز را به مادران توصيه مي‌‌كند.
مواد غذايي كه مادر مي‌‌خورد و مي‌‌نوشد بر روي شيردهي تاثير مي‌‌گذارد. بنابراين نظارت بر غذاي مادر درواقع نظارت بر غذاي كودك است. بطوريكه اگر مادر غذاي نامناسب مصرف كند، نوزاد در واقع با رفتارش مادر را متوجه مي‌‌سازد. مانند گريه‌كردن، خواب كم، بي‌قراري و… همچنين مادر بايد در مورد مصرف غذاهاي آلرژي‌زا دقت كافي داشته باشد، زيرا نوزاد به يك سري از مواد غذايي كه مادر مي‌‌خورد حساس بوده و پاسخ آن را به صورت علايم پوستي نشان مي‌‌دهد. مصرف بعضي از غذاها توسط مادر باعث قولنج معمولي در نوزاد مي‌‌شود. از جمله كلم و شير گاو.
مادران در اين دوران بايد همانند دوران بارداري ميزان آهن دريافتي را كنترل كنند، هر چند كه در دوران بارداري تمام ويتامين‌ها و مواد لازم را به طور كامل دريافت كرده باشند. مادر در اين دوران به طور معمول قرص آهن را براي تامين آهن مورد نياز خود و نوزادش مصرف مي‌‌كند. بسياري از خانم‌ها ذخاير آهن خود را طي زايمان‌هاي مكرر به ميزان قابل توجهي از دست مي‌‌دهند. بنابراين مادران بايد در اين دوران از نظر ذخاير آهن كنترل شوند. البته اين نكته قابل توجه است كه اين مواد كمكي (مانند ويتامين‌ها) نبايد جايگزين يك رژيم غذايي خوب شوند.
مادران با رعايت رژيم غذايي متنوع و مناسب سلامت خود و نوزاد خود را تضمين مي‌‌كنند. با توجه به اين كه در اين دوران هر هفته در حدود نيم تا يك كيلوگرم وزن مادر كاهش مي‌‌يابد، رژيم غذايي كم‌چرب به همراه ورزش‌هاي مناسب در اين روند تاثير بسزايي دارند. ولي بايد توجه داشت كه كاهش سريع وزن مادر به عنوان يك خطر براي نوزاد است، زيرا اين عمل باعث مي‌‌شود سم معمولي كه در چربي‌هاي بدن ذخيره شده است را به جريان خون رها كند و ميزان مواد سمي يا آلوده‌كننده در شير بالا رود.
يكي از راه‌هايي كه باعث مي‌‌شود وزن مادر به طور منظم كاهش يابد و هيچ گونه خطري هم براي نوزاد ندارد، شيردهي مي‌باشد. مادراني كه نوزاد خود را شير مي‌دهند، كالري بيشتر از مادراني كه شيردهي نمي‌‌كنند مصرف مي‌‌كنند.
مادران محترم بايد توجه داشته باشند كه حداقل در 6 هفته اول بعد از زايمان حتي نبايد به فكر كاهش وزن باشند، زيرا محدود كردن آنچه شما در هفته‌هاي اول زايمان مي‌‌خوريد باعث كاهش توليد شير مي‌‌شود. مصرف مواد غذايي كه پر از فيبر هستند مانند ميوه‌ها و سبزي‌ها قسمت اصلي رژيم غذايي اين دوران محسوب مي‌‌شوند (حتي بيشتر از زمان بارداري). از مزاياي اين مواد غذايي فيبردار، تامين حركات دودي روده‌ها است كه براي درمان يبوست و هموروئيد (بواسير) مفيد مي‌‌باشد.
هرگز خيلي زود به فكر بارداري مجدد نباشيد. شما بايد ذخاير مواد مغذي بدن خود را تقويت كنيد تا آغاز پرفروغي براي جنين بعدي شما باشد. بارداري و شيردهي فشار زيادي بر بدن شما وارد مي‌‌سازد. بارداري‌هاي پي‌درپي بر ذخاير مواد مغذي شما نظير كلسيم و آهن و سطح انرژي، فشار اضافي وارد خواهد آورد به خصوص اگر شيرده نيز باشيد.
جهت كاهش وزن خود در بارداري اول محدوديت شديد كالري براي خود ايجاد نكنيد، رژيم فوق العاده كم كالري از تامين مواد مغذي مهم در دوره بارداري بخصوص مواد مغذي نظير كلسيم و آهن ناتوان هستند.
از استعمال دخانيات و داروهاي غير مجاز خودداري كنيد و راجع به داروهايي كه مصرف مي‌‌كنيد يا قصد مصرف آن را داريد با پزشك خود مشورت كنيد.

[نویسنده]

نوشته‌ها