[n.fazel]

● تا به حال با خود فكر كرده اید كه برخی افراد چگونه سال‌های سال وزنشان را در یك محدوده ثابت حفظ می‌كنند؟
بیایید برای چند دقیقه هم كه شده، به عادت‌های درست و غلطی كه به خاطر آنها هر روز از طرف خانواده، دوستان و همكارانمان مورد تشویق یا سرزنش قرار می‌گیریم، فكر كنیم. حتماً هر یك از ما به تعدادی از عادت‌های خوب و غلط می‌رسیم كه ممكن است در نوع غذا خوردن ما نیز رخنه كرده باشد و وجه تمایز ما با دیگران باشد.
این عادت‌ها (همان عادت‌های غلط) اگر همیشگی شوند، می‌توانند پس از مدتی زمینه بیماری را در ما شكل دهند. به این دلیل است كه گفته می‌شود بهترین راه حل، ترك تدریجی و آگاهانه آنهاست. با این استدلال است كه بسیاری از متخصصان تغذیه بهترین راه درمان چاقی را اصلاح عادات غذایی می‌دانند، نه رژیم گرفتن و كم خوردن غذا.
● این چشم‌های زیبا
تا به حال با خود فكر كرده اید كه این چشم‌هایی كه این همه به شما در دیدن هر چیزی كمك می‌كنند، می‌توانند عاملی باشند برای اضافه وزن شما. به تازگی تحقیقات نشان داده است، نقش چشم‌های شما در برآورد میزان كالری‌ای كه مصرف می‌كنید، بسیار بیشتر از نقش معده است. چشم‌های انسان می‌تواند بزرگتر از معده او باشد، زیرا اگر چشم‌های شما سیر شود، درواقع معده تان سیر شده است.
بنابراین چشم انسان نقش بسیار مهمی‌در دریافت كالری از غذای روزانه دارد. برای اثبات این موضوع، ۵۴ نفر مورد بررسی قرار گرفتند. به این ترتیب كه به همه این افراد یك كاسه سوپ داده شد كه میزان سوپ و اندازه كاسه آن دقیقا برابر بود، با این تفاوت كه نیمی‌از این افراد بدون این كه بدانند، از كاسه ای استفاده كردند كه ته آن به لوله‌هایی متصل بود و به آرامی‌و به طور نامحسوسی مجددا با سوپ پر می‌شد. شركت كنندگان این تحقیق به هیچ وجه متوجه نشدند كه كاسه سوپ آنها آرام آرام از سوپ پر می‌شود.
۱۷ نفر از كل شركت كنندگان، زمان صرف سوپ ـ كه حدودا ۲۰ دقیقه طول كشید ، ۷۳ درصد بیشتر از بقیه سوپ خوردند و ۱۱۳ كالری بیشتر دریافت كردند اما آنها تصور می‌كردند دقیقا به اندازه بقیه شركت كنندگان سوپ خورده اند و اصلا بیشتر از دیگران احساس سیری نمی‌كردند.
این نتیجه گویای این مطلب است كه درحقیقت، این چشم‌های ما میزان كالری دریافتی و سیر شدن و یا سیر نشدن را تعیین می‌كند و این مساله اصلا به نفع ما نیست، به ویژه اگر در یك رژیم غذایی خاص به سر ببریم. به همین دلیل كارشناسان به خصوص برای افرادی كه تحت رژیم هستند و به سلامت و تناسب اندام خود اهمیت می‌دهند، پیشنهاد می‌كنند ظرف غذای خود را كوچكتر كنند.
شاید برای شما هم پیش آمده است كه با خوردن یك ساندویچ بزرگ احساس سیری كامل كرده‌اید اما اگر همان ساندویچ را به قطعات كوچكتر تقسیم كنید، دیگر احساس قبلی را نداشته‌اید. تعداد ۱۲-۱۰عدد پسته و بادام و فندق ممكن است به نظر شما بسیار ناچیز بیاید اما میزان كالری آنها شاید حتی با یك پیتزا برابری كند. بنابراین چشمان ما در سیر شدن نقش بسیار مهمی‌دارند.
● شباهت وعده‌های غذایی به سیگار
شاید باورتان نشود، اگر بگوییم كه وعده‌های غذایی سریع و مدرن به اندازه سیگار برای بدن زیان بار هستند. غذاهایی مثل همبرگر، سوسیس و كالباس، سیب زمینی سرخ شده به همراه نوشیدنی‌های گازدار، برای بدن بسیار زیان آورند، به طوری كه اگر كودكان از این وعده‌ها به طور مرتب استفاده كنند تا حد زیادی از میزان هوش و قدرت یادگیری شان كم می‌شود. تاثیرات منفی این وعده‌های غذایی مثل تاثیراتی است كه سیگار و مواد مخدر بر بدن اشخاص معتاد می‌گذارد. بررسی‌ها نشان داده است، اعتیاد به وعده‌های غذایی سهل الوصول، ژن‌های عامل چاقی را فعال می‌كنند. به این دلیل است كه بسیاری از دولت‌ها استفاده از این مواد غذایی را برای كودكان منع كرده‌اند.
● تنظیم وزن بدن
تا به حال با خود فكر كرده اید كه برخی افراد چگونه سال‌های سال وزنشان را در یك محدوده ثابت حفظ می‌كنند؟ به طور كلی، افراد سالم، وزن خود را با در نظر گرفتن تغییر زیاد در مصرف كالری و میزان فعالیت روزانه به طور چشمگیر در یك مقدار ثابت حفظ می‌كنند و اشتها و سوخت و ساز بدن با مكانیسم پیچیده ای از عوامل عصبی و هورمونی تنظیم می‌شود.
به عنوان مثال، اپی نفرین و نوراپی نفرین موجب كاهش اشتها و افزایش سرعت متابولیسم می‌شود. كاهش میزان انسولین نیز مصرف گلوكز را كم و فعالیت مركز سیری را مهار می‌كند. به علاوه، بهتر است بدانید كه مراكز اصلی احساس سیری در هیپوتالاموس قرار دارد. داروهایی نظیر آمفتامین كه به منظور سركوب اشتها در تركیب برخی قرص‌های لاغری مورد استفاده قرار می‌گیرد نیز از این مكانیسم استفاده كرده، از راه آزادسازی نوراپی نفرین در سیستم اعصاب مركزی عمل می‌كنند.
وقتی مصرف انرژی بیش از میزان كالری در دسترس باشد، كاهش وزن رخ می‌دهد كه این مساله می‌تواند بنا به دلایلی نظیر كم شدن مقدار غذای دریافتی، سوء جذب، از دست دادن كالری، افزایش نیاز به انرژی، تغییر در حجم مایعات بدن و… صورت پذیرد. اگر بخواهیم درباره كاهش وزن و علل بروز آن بیشتر صحبت كنیم باید بگوییم گاهی كاهش وزن علت‌های جسمی‌و روانی را تداعی می‌كند. به این ترتیب كه افسردگی یا فراموشی، عوامل هورمونی اشكال در خوردن غذا، داروها، بی‌اشتهایی، عوامل اجتماعی یا اقتصادی، عفونت‌هایی نظیر HIV یا سل یا بیماری‌های انگلی مصرف انرژی، از دست دادن كالری و سوء جذب هر یك در فهرست علل احتمالی كاهش وزن قرار دارند. به عنوان مثال، در دوران كهولت، سرطان و بیماری‌های خوش خیم و بدخیم دستگاه گوارش و ریه و افسردگی و در افراد جوان تر، دیابت ملیتوس، هیپرتیروئیدیسم و عفونت‌هایی نظیر HIV دلایل شایع كاهش وزن هستند.
مهم ترین نكته ای كه در ارتباط با كاهش وزن وجود دارد، این است كه علت اصلی آن به ندرت پنهان می‌ماند و در بیشتر موارد، پس از شرح حال و معاینه فیزیكی دقیق توام با آزمایش‌های تشخیصی كنترل شده می‌توان به علل آن پی برد. به طور كلی پیش از انجام هر اقدامی‌درباره این افراد باید اثبات كرد واقعا چنین مشكلی وجود دارد، چرا كه تقریبا نیمی‌از بیمارانی كه مدعی كاهش وزن شدید هستند، بعد از اندازه گیری عملی متوجه می‌شوند كاهش وزن آنها كاملا كاذب است.
برای تایید نهایی این مساله می‌توان از مواردی نظیر تغییر در اندازه كمربند یا گشاد شدن لباس‌هایی كه قبلا اندازه شخص بوده اند، استفاده كرد. به طور طبیعی، از حدود ۶۰ سالگی وزن بدن به طور متوسط ۵ درصد در سال كم می‌شود. كهولت همچنین بر تركیب بدن تاثیر می‌گذارد و موجب كاهش حجم توده عضلانی می‌شود كه همه اینها جایگزینی چربی به جای پروتئین در بدن است و می‌تواند زمینه ساز بسیاری از بیماری‌های متابولیكی را در صورتی كه برنامه ورزشی منظمی‌وجود نداشته باشد فراهم آورد. پس خیلی ساده از هر موضوعی نگذرید، چه برسد به وعده‌های غذایی تان.

روزنامه سلامت

[نویسنده]

نوشته‌ها