[z.yari]

اندومتریوز رشد غشای داخلی رحم در جایی خارج از رحم است که می‌تواند منجر به واکنش‌های مزمن و التهابی چون دردهای لگن، دسمنوره، لکه بینی‌های قبل قاعدگی، دفع دردناک ادرار و حتی نازایی شود. این بیماری اختلال شایعی در سنین باروری است و حدود 5 تا 10 درصد زنان را در سنین باروری مبتلا می‌کند و پیک بروز آن در 30 تا 45 سالگی است. میزان ابتلا در زنان نابارور به 35 درصد می‌رسد و ممکن است اندومتریوز علت ناباروری در آنان باشد. این بیماری موجب کاهش کیفیت زندگی، توانایی کار و ارتباطات اجتماعی و نیز اختلال عملکرد جنسی می‌شود. عوامل ژنتیکی، هورمونی، آناتومیک، ایمنی و التهابی در پاتولوژی آن شرکت دارند.
ادعا شده که دریافت چربی، نمک، شکر، فرآورده‌های لبنی چرب و کافئین با افزایش پروستاگلاندین‌های التهابی همراهند. دریافت اسیدهای چرب امگا-6 که در روغن آفتابگردان و ذرت موجودند نیز این هورمون‌ها را افزایش می‌دهند. واضح است که پروستاگلاندین‌های ضدالتهابی خطر اندومتریوز را کاهش می‌دهند. مهم‌ترین ماده مغذی افزاینده این هورمون‌ها، اسیدهای چرب امگا-3 و منیزیم هستند، ماهی‌های چرب، دانه‌های روغنی و سبزیجات سبز رنگ منابع غنی این مواد مغذی هستند.
توصیه های تغذیه ای برای کاهش خطر و عوارض اندومتریوز:
* حداقل 5 واحد میوه و سبزی مصرف کنید. هر واحد میوه شامل یک میوه متوسط و هر واحد سبزی شامل یک لیوان سبزی خام یا یک دوم لیوان سبزی پخته است.
* مصرف گوشت‌های قرمز را محدود کنید. سویا و فرآورده های آن را به رژیم غذایی خود اضافه کنید.
* مصرف چربی‌ها را به حداقل برسانید. بدین منظور، از لبنیات چرب استفاده نکنید. از سرخ کردن غذاها خودداری کنید و به غذاها روغن اضافه نکنید. البته مصرف روغن زیتون، کلزا و سویا در میزان متعادل آزاد است.
* در مصرف قهوه، نوشابه های کافئینه و شکلات به ویژه در صورت درد و التهاب خودداری کنید.
فرآورده‌های سویا بیشترین اثر را بر سطح هورمون استروژن می‌گذارند. سویا و فرآورده‌های آن مثل آجیل سویا، روغن سویا، شیر سویا و کنجاله سویا حاوی ترکیباتی از نوع ایزوفلاون‌ها هستند که از گروه فیتواستروژن‌ها می‌باشند و موجب کاهش خطر سرطان پستان، پروستات، بیماری‌های قلبی- عروقی و مشکلات یائسگی می‌شوند.
افزایش دریافت فیبر، به ویژه فیبرهای محلول، موجب کاهش سطح استروژن می‌شود. به طور کلی رژیم گیاه‌خواری با افزایش گلبولین متصل شونده به هورمون‌های جنسی، استروژن در دسترس را کاهش می‌دهد.
احتمالاً افزایش دریافت مواد مغذی آنتی اکسیدان مثل ویتامین‌های E و C، سلنیوم، روی، کاروتنوئیدها و امگا-3 خطر این بیماری را کاهش می‌دهد. این مواد مغذی به وفور در میوه‌ها و سبزی‌های تازه، آجیل و ماهی‌های چرب موجودند اما ممکن است در بعضی افراد نیاز به مکمل یاری باشد.
_________________________________________________________________________________________________
زهرا یاری، کارشناس ارشد تغذیه.

[نویسنده]

نوشته‌ها