یکی از مواد مورد نیاز بدن کودکان ویتامین ها هستند.ویتامین ها ترکیبات ارگانیکی هستند که به مقدار جزئی در رژیم های غذایی وجود دارند، این ترکیبات برای سلامت جسم و عملکرد روزانه بدن ضروری می باشند.
ویتامین های گروه Bو C محلول در آب هستند، دریافت اضافی این ویتامین ها از طریق ادرار دفع می گردد، همچنین زمانی که در تهیه یا پخت غذا آب استفاده می شود، از غذا خارج می گردند. از آنجایی که این ویتامین ها در بدن ذخیره نمی شوند، باید روزانه دریافت شوند.
ویتامین های E,D,Aو Kمحلول در چربی هستند و می توانند در بدن ذخیره شوند، بنابراین میزان اضافی آن ها از طریق ادرار دفع نمی شود.
۱۲ نوع ویتامین مختلف وجود دارد که هر کدام نقش متفاوتی را در بدن ایفا می کنند و کمبود آنها سبب مشکلات بسیاری در بدن می گردد. برای اطمینان از این که رژیم غذایی کودک، تمامی انواع ویتامین ها را دارا می باشد، نیاز به رژیمی متنوع و متعادل می باشد. آگاهی والدین از این که چه ویتامین هایی در چه غذاهایی یافت می شوند، می تواند کمک کننده باشد.چنانچه کودکتان میزان کمی غذا می خورد، می توانید ویتامین هایی را که ممکن است کمبود داشته باشد را شناسایی کنید و از منابع جایگزین استفاده نمایید.
جذب ویتامین ها نیز مانند مواد معدنی از طریق غذا بهتر از مکمل ها صورت میگیرد. در این قسمت، نقش انواع ویتامین ها و میزان توصیه شده برای کودکان بیان می گردد:
ویتامین A:
نقش: در بینایی، سلامت چشم، پوست و رشد
علایم کمبود: کم بینی در شب، مشکلات مربوط به چشم و کاهش مقاومت در برابر عفونت.
منابع غذایی: کبد، لبنیات، تخم مرغ ، روغن ماهی میوه ها و سبزیجات سبز تیره، زرد، نارنجی و قرمز
توجه: ویتامین Aاضافی در بدن، سمی می باشد. این ویتامین که در کبد ذخیره می شود، می تواند سبب آسیب به کبد و استخوان گردد. میزان بالای ویتامین Aبا نقص مادرزادی در ارتباط است، بنایراین باید از دریافت بالای این ویتامین در دوران بارداری اجتناب کرد (کمتر از روز/میکروگرم ۳۳۰۰).
طبق توصیه های صورت گرفته، میزان دریافت روزانه ویتامین Aنباید بیش از روز/میکروگرم ۹۰۰ برای نوزادان، روز/میکروگرم ۱۸۰۰ برای کودکان سنین ۳-۱ سال، روز/میکروگرم ۳۰۰۰ برای کودکان سنین ۶-۴ سال، روز/میکروگرم ۴۵۰۰ تا ۱۲ سال و روز/میکروگرم ۶۰۰۰ برای نوجوانان باشد.
ویتامین B1:
نقش: به رهایی کربوهیدرات از غذا کمک می کند و برای مغز و اعصاب گلوکز لازم را فراهم می نماید.
علایم کمبود: بیماری بری بری.
منابع غذایی: انواع متنوع از غذاها شامل گوشت ومغزدانه ها.
توجه: میزان اضافی این ویتامین مضر نیست. از آنجایی که ویتامین های گروه Bمحلول در آب هستند در حین تهیه یا پخت غذا با آب، از غذا خارج می گردند.
مقادیر توصیه شده روزانه: برای ۹-۰ ماه: میلی گرم ۰.۲، برای ۱۲-۱۰ ماه: میلی گرم ۰.۳، برای ۳-۱ سال: میلی گرم ۰.۵، برای ۱۰-۴ سال: میلی گرم ۰.۵، برای ۱۴-۱۱ سال: میلی گرم ۰.۹ (پسران) و میلی گرم 0.7 (دختران)، برای ۱۸-۱۵ سال: میلی گرم ۱.۱ (پسران) و میلی گرم ۰.۸ (دختران).
ویتامین B2:
نقش: به رهایی چربی و پروتئین از غذای خورده شده کمک می کند و به انرژی مورد استفاده بدن تبدیل می نماید. در ضمن به حفظ پوستی سالم و غشای موکوسی کمک می کند.
علایم کمبود: مشکلات مربوط به دهان وچشم.
منابع غذایی: لبنیات و غلات صبحانه غنی شده.
توجه: ویتامین محلول در آب بوده و محدودیت دریافتی ندارد.
مقادیر توصیه شده روزانه: برای ۱۲-۰ ماه: میلی گرم ۰.۴، برای ۳-۱ سال: میلی گرم ۰.۶، برای ۶-۴ سال: میلی گرم ۰.۸، برای ۱۰-۷ سال: میلی گرم ۱، برای ۱۴-۱۱ سال: میلی گرم ۱.۲(پسران) و میلی گرم ۱.۱ (دختران)، برای ۱۸-۱۵ سال: میلی گرم ۱.۳ (پسران) و میلی گرم ۱.۱ (دختران).
ویتامین B3:
نقش: به رهایی انرژی از غذا کمک می کند، و میزان نیاز آن با مقدار انرژی مصرف شده مرتبط می باشد.
علایم کمبود: بیماری پلاگر، پوستی شبیه آفتاب سوختگی که نادر است، اما کشنده می باشد.
توجه: دریافت مقادیر بسیار بالای نیاسین (بیش از ۳ گرم برای بزرگسالان و کمتر برای کودکان)، سبب صدمه به کبد و کلیه می گردد.
مقادیر توصیه شده روزانه: برای ۶-۰ ماه: میلی گرم ۳، برای ۹-۷ ماه: میلی گرم ۴، برای ۱۲-۱۰ ماه: میلی گرم ۵، برای ۳-۱ سال: میلی گرم ۸، برای ۶-۴ سال: میلی گرم ۱۱، برای ۱۰-۷ سال: میلی گرم ۱۲، برای ۱۴-۱۱ سال: میلی گرم ۱۵ (پسران) و میلی گرم ۱۲ (دختران)، برای ۱۸-۱۵ سال: میلی گرم ۱۸ (پسران) و میلی گرم ۱۴ (دختران).
ویتامین B6:
نقش: این ویتامین نقش مهمی در متابولیسم پروتئین دارد ، همچنین در سلامت خون نیز موثر است.
علایم کمبود: سبب افزایش سطح اسید آمینه هموسیستئین در خون می گردد؛ که با بیماری قلبی مرتبط می باشد.
منابع غذایی: گوشت، ماهی، تخم مرغ، دانه های کامل، غلات غنی شده و برخی سبزیجات.
توجه: این ویتامین به کاهش علایم سندرم پیش از قاعدگی کمک می کند، اما مصرف مقادیر بالای آن (بیش از میلی گرم ۵۰ در روز) توصیه نمی گردد، چون سبب آسیب اعصاب می شود.
مقادیر توصیه شده روزانه: برای ۶-۰ ماه: میلی گرم ۲/۰، برای ۹-۷ ماه: میلی گرم ۰.۳، برای ۱۲-۱۰ ماه: میلی گرم ۰.۴، برای ۳-۱ سال: میلی گرم ۰.۷، برای ۶-۴ سال: میلی گرم ۰.۹، برای ۱۰-۷ سال: میلی گرم ۱، برای ۱۴-۱۱ سال: میلی گرم ۱.۲ (پسران) و میلی گرم ۱ (دختران)، برای ۱۸-۱۵ سال: میلی گرم ۱.۵ (پسران) و میلی گرم ۱.۲ (دختران).
ویتامین B12:
نقش: برای تشکیل سلول های خونی و اعصاب ضروری است.
علایم کمبود: کم خونی کشنده، صدمه به اعصاب
منابع غذایی: گوشت، ماهی، فرآورده های حیوانی
توجه: از آنجایی که این ویتامین تنها در فرآورده های حیوانی یافت می شود، گیاهخواران احتمالا"نیاز به دریافت مکمل B12خواهند داشت.
مقادیر توصیه شده روزانه: برای ۶-۰ ماه: میکروگرم 0.3، برای ۱۲-۶ ماه: میکروگرم ۰.۴، برای ۳-۱ سال: میکروگرم ۰.۵، برای ۶-۴ سال: میکروگرم ۰.۸، برای ۱۰-۷ سال: میکروگرم ۱، برای ۱۴-۱۱ سال: میکروگرم ۱.۲، برای ۱۸-۱۵ سال: میکروگرم ۱.۵.
فولات:
نقش: برای ساخت سلولهای خونی و تکامل نوزاد ضروری می باشد.
علایم کمبود: نقص مادرزادی مانند اسپینا بیفیدا، کم خونی مگالوبلاستیک
منابع غذایی: سبزیجات برگی، مغز دانه ها و غلات صبحانه غنی شده.
توجه: دریافت بسیار بالای فولات، مانع جذب روی می گردد. همچنین پژوهش های جدید نشان دادند که دریافت مکمل فولات در دوران بارداری، شانس ابتلا به لوسمی در کودکان را کاهش می دهد.
مقادیر توصیه شده روزانه: برای ۱۲-۰ ماه: میکروگرم 50، برای ۳-۱ سال: میکروگرم ۷۰، برای ۶-۴ سال: میکروگرم ۱۰۰، برای ۱۰-۷ سال: میکروگرم ۱۵۰، برای ۱۸-۱۱ سال: میکروگرم ۲۰۰.
ویتامین C:
نقش: آنتی اکسیدانی است که سیستم ایمنی بدن را بالا می برد. به سلامت دندان ها، استخوان و بافت های اتصالی کمک می کند، در بهبود جراحات و شکستگی ها و جذب آهن موثر می باشد.
علایم کمبود: خونریزی لثه، تاخیر در التیام جراحات، کاهش مقاومت در برابر عفونت و بتدریج بیماری اسکوروی که امروزه نادر است.
منابع غذایی: میوه ها و سبزیجات.
توجه: در شرایط استرس نیاز بدن به ویتامین Cافزایش می یابد.از آنجایی که این ویتامین محلول در آب بوده و در بدن ذخیره نمی شود، باید بصورت روزانه دریافت گردد. مقدار بالای ویتامین Cممکن است سبب اثرات ملینی و یا سوزش معده گردد. دریافت این ویتامین از غذا بهتر از مکمل می باشد. دریافت ۱۰۰-۶۰ میلی گرم در روز برای کودکان در سنین مدرسه بهتر می باشد.
مقادیر توصیه شده روزانه: برای ۱۲-۰ ماه: میلی گرم ۲۵، برای ۱۰-۱ سال: میلی گرم ۳۰، برای ۱۴-۱۱ سال: میلی گرم ۳۵، برای ۱۸-۱۵ سال: میلی گرم ۴۰.
ویتامین D:
نقش: به جذب ویتامین ها در بدن کمک می کند و برای ساخت استخوان ها ضروری می باشد.
علایم کمبود: بیماری ریکتزیا در کودکان.
منابع غذایی: تخم مرغ، ماهی های روغنی، غلات صبحانه غنی شده، مارگارین غنی شده و تابش نور خورشید به بدن.
توجه: این ویتامین محلول در چربی در سال های اولیه زندگی کودکان ضروری می باشد، در سال های بعد با تابش نور خورشید، این ویتامین به میزان کافی برای کودکان تامین می گردد. ویتامین D اضافی سبب آسیب به کلیه می گردد.
مقادیر توصیه شده روزانه: برای ۶-۰ ماه: میکروگرم 8.5، برای ۱۲-۷ ماه: میکروگرم ۷، برای ۳-۱ سال: میکروگرم ۷، برای ۴ سال به بالا نیاز به دریافت رژیمی ندارند.
ویتامین E:
نقش: آنتی اکسیدان بوده که از غشای سلولی محافظت می کند و از تشکیل پلاک در سرخرگ ها جلوگیری می نماید؛ خون را رقیق می کند و بنابراین ازبیماری های قلبی پیشگیری می کند. سیستم ایمنی را بالا می برد و از بدن در برابر سرطان محافظت می کند. به بهبود شرایط پوست، التیام زخمها و باروری کمک می کند. همچنین از اکسیداسیون چربی ها با چند زنجیره اشباع پیشگیری می کند.
علایم کمبود: مشکلات خونی در نوزادان نارس و مشکلات عصبی در کودکان بزرگتر.
منابع غذایی: سبزیجات برگ سبز، دانه های کامل، مغز دانه ها، دانه ها، زرده تخم مرغ و غذاهای دریایی.
توجه: میزان نیاز به ویتامین Eکاملا"با دریافت چربی های با چند زنجیره اشباع مرتبط می باشد. با افزایش چربی، میزان نیاز به ویتامین Eنیز افزایش می یابد.
مقادیر توصیه شده روزانه: برای ۶-۰ ماه: UI3، برای ۱۲-۶ ماه: UI4، برای ۳-۱ سال: UI6، برای ۱۰-۴ سال: UI7، برای ۱۸-۱۱ سال: UI10 (پسران) و UI8 (دختران).
ویتامین K:
نقش: در انعقاد طبیعی خون ضروری است.
علایم کمبود: بندرت اتفاق می افتد، اما ممکن است سبب فیبروز کیستیک یا بیماری کبدی گردد. کمبود این ویتامین در هنگام تولد سبب اختلالات خونریزی می گردد.
منابع غذایی: سبزیجات با برگ سبز منابع عمده این ویتامین می باشند.
توجه: بدن قادر به سنتز ویتامین Kمی باشد برخی نوزادان تازه متولد شده کمبودهایی دارند که باید مکمل هایی بصورت روتین دریافت نمایند.
