ویتامین D یکی از ویتامین های محلول در چربی است که از طریق تماس نور خورشید با پوست، در بدن تولید می شود. این ویتامین برای کارکردهای مطلوب تولید مثلی هم در حیوانات و هم در انسان ها ضروری است. از مدت ها پیش نقش با اهمیت سطح سرمی ویتامین D در کارکردهای تولید مثلی در حیوانات مختلف نشان داده شده بود، اما تحقیقات تازه ای این ارتباط را در انسان ها نیز اثبات کرده است.
در مطالعه ای که به تازگی در journal Human Reproduction منتشر شده است پژوهشگران دانشگاه کپنهاگ به بررسی ارتباط سطح سرمی ویتامین D با کیفیت اسپرم هاپرداختند. در این مطالعه Cross-sectional ، ۳۰۰ مرد سالم برای تعیین ارتباط سطح ویتامین D سرم با کیفیت اسپرم ها از جامعه عمومی انتخاب شدند و در بخش آزمایشگاهی (in vitro ) سلول های اسپرم ۴۰ مرد برای تعیین اثر سطح ویتامین D بر کلسیم درون سلولی و جنبندگی اسپرم ها ، مورد بررسی قرار گرفت. این افراد نمونه های خود را برای آنالیز تحویل می دادند و همچنین نمونه خونی از آنها گرفته می شد.
حدود ۴۴% افراد دارای کمبود ویتامین D بودند. نتایج این مطالعه رابطه مثبتی بین درصد اسپرم های جنبنده و سطح سرمی ویتامین D نشان دادند، همچنین مشاهده شد که تحریک سلول های اسپرم انسان توسط ویتامین D فعال (۱,۲۵(OH)2D3) در آزمایشگاه می تواند باعث پیشرفت حرکت آنها به جلو شده و میزان کلسیم درون سلولی را در سلول های اسپرم انسان افزایش دهد. در مردان مبتلا به کمبود ویتامین D،(<25 nM) میزان اسپرم های قادر به حرکت، حرکت جلورونده اسپرم ها و سلول های اسپرم دارای شکل طبیعی کمتر از مردان با سطوح بالای ویتامین D، (>75 nM) بود.
نکته عملی: متاسفانه از آنجا که منابع غذایی ویتامین D محدود و اغلب ناکافی هستند و قرار گرفتن در معرض نور خورشید اصلی ترین منبع تولید ویتامین D در بدن می باشد، کمبود این ویتامین در میان افراد بسیار شایع است. با توجه به عوارض بسیار کمبود این ویتامین بر سلامت انسان وبویژه در بهبود کیفیت اسپرم باید برای تشخیص احتمالی کمبود و درمان آن اقدام نمود.
منبع: ۱۳۰۷-۱۳۱۷ ,۲۰۱۱;۲۶(۶): Human Reproduction
