چاقی روند رو به رشدی را در جوامع امروزی یافته است و بدون شک عوامل محیطی نقش مهمی را در شیوع افزاینده چاقی ایفا می نمایند.
اعتقاد دانشمندان بر این است که ژنتیک و محیط با هم زمینه ساز چاقی می گردند و نمی توان اهمیت قابل توجه عوامل محیطی را در افزایش شانس ابتلا به چاقی مورد چشم پوشی قرار داد. لذا می بایست در مورد عوامل محیطی که موجب افزایش وزن می گردند اطلاع کسب کنیم.
اما کدام عوامل از محیط پیرامون موجب افزایش شانس ابتلا به چاقی می گردند؟ برخی از عوامل محیطی شناخته شده در افزایش وزن به شرح زیر می باشند:
۱- مصرف زیاد غذاهای پر کالری:
افزایش وزن نتیجه به هم خوردن تعادل بین انرژی دریافتی با انرژی مصرفی است. در واقع اگر انرژی دریافتی بیشتر از انرژی مصرفی گردد، منجر به افزایش وزن می شود. وقتی مقادیر زیادی از غذاهای پر کالری اطراف ما را احاطه کرده باشند، می توانند عاملی باشند برای این که تعادل انرژی به سمت اضافه وزن سوق یابد. وقتی انواع خوراکی های پر کالری نظیر شیرینی جات، چیپس، سرخ کردنی ها، فست فودها ، نوشیدنی های پرکالری و … در سوپر مارکت ها، مراکز خرید و فروشگاه ها ، بوفه ها ، سینما و مکان های تفریحی و… به چشم می خورند و تمام اطراف خود را آکنده از این تنقلات پر کالری می بینیم، احتمال این که آنها را وارد رژیم غذایی روزانه خود نماییم و مستعد اضافه وزن گردیم، زیاد می گردد.
۲- عدم کنترل حجم وعده غذایی:
برخی افراد عادت دارند در ظروف بزرگ غذا بخورند. برخی رستوران ها نیز غذا را در حجم زیاد ( در واقع اندازه دو نفر و نه یک نفر) ارائه می دهند.
در سال های گذشته حجم برخی خوراکی ها افزایش یافته اند، برای مثال حجم نان های شیرین و کیک ها، چیپس ها و یا ظروف نوشابه افزایش یافته است؛ یا این که مثلا یک لیوان بزرگ بستنی آیس پک، حاوی حجم زیادی از بستنی و شکلات است.
۳- فعالیت بدنی کم:
امروزه ماشین ها و انواع وسایل نقلیه جای تحرک جسمانی مانند پیاده روی و دوچرخه سواری را گرفته اند. علاوه بر این، نسبت به دهه های گذشته کار کردن جلوی کامپیوتر، جای تحرک و فعالیت بدنی در محیط کار را گرفته است.
مطالعات بسیاری حاکی از آن هستند که کمبود فعالیت بدنی، در افزایش احتمال بروز اضافه وزن سهیم است و حتی گاهی بیشتر از میزان غذای مصرفی اهمیت دارد.
در جوامع امروزی الگوی زندگی نشسته در افراد سنین ۲۰ تا ۶۵ سال شیوع زیادی یافته است.
۴- حذف وعده های غذایی:
امروزه حذف وعده های غذایی به ویژه صبحانه شایع شده است و چه بسا افراد چنین تصور کنند که با حذف یک وعده غذایی، کالری دریافتی خود را کاهش می دهند. در حالی که حذف وعده غذایی زمینه ساز بروز چاقی است، زیرا موجب پرخوری در وعده غذایی بعدی می گردد.
وقتی که شما یک وعده غذایی را مصرف نمی کنید، مغز شما پیام هایی مبنی بر گرسنگی دریافت می کند که منجر به دریافت بیش از حد غذا در وعده های غذایی بعدی می گردد، مثلا نخوردن ناهار باعث می شود در وعده شام، غذای زیادی بخوریم.
در مقاله بعدی ، تعداد دیگری از عوامل محیطی موثر در افزایش وزن را معرفی خواهیم نمود.
