بعضی عقیده دارند که خوردن شام دیرهنگام باعث می شود که بیشتر غذایی که می خورند به صورت چربی در بدن ذخیره شود. این یکی از همان گفته های قدیمی است که جنبه افسانه ای یافته است. چرا که غذا به طور طبیعی بعد از مصرف به منظور ذخیره یا تولید انرژی، چند ساعتی زمان برای هضم و جذب لازم دارد. بنابراین اینکه وقتی بخوابید سریعا غذا ذخیره می شود صحیح نیست چرا که غذا باید مراحل هضم و جذب را طی کند که خود این مراحل ، چندین ساعت زمان احتیاج دارد.
حقیقت دیگری که باید به یادداشته باشیم این است که حتی هنگامی که در خواب هستیم نیز انرژی مصرف می کنیم. یک انسان متوسط الجثه برای تامین انرژی سوخت و ساز پایه خود نزدیک به ۶۰ کیلوکالری در ساعت انرژی مصرف می کند. بر همین اساس در حالت خوابیده حداقل انرژی که شما می سوزانید شامل همین میزان است که علاوه بر آن مقدار مشخصی نیز برای هضم و جذب مواد غذایی توسط دستگاه گوارش شما مصرف خواهد شد. بنابراین فرض می کنیم که وعده سر شب خود را در ساعت ۸ مصرف کرده اید ، در این صورت تا ساعت۸ صبح روز بعد ، در حالی که تنها دراز کشیده اید و یا به خواب رفته اید و یا مطالعه یا هرکار دیگری در حالت استراحت انجام می دهید 12×60 یا ۷۲۰ کیلوکالری را نیز می سوزانید.
جالب آنکه یک مطالعه اخیر در مجله بین المللی چاقی بیان می کند که خوردن یک وعده غذایی بزرگ شبانه ، میزان متابولیسم را تا چندین ساعت پس از مصرف غذا افزایش می دهد، حتی اگر افراد در خواب باشند. پس آنچه در بر هم زدن تعادل انرژی بدن نقش اساسی دارد کل حجم دریافتی در یک دوره زمانی و نه یک وعده تنها می باشد. پس تا زمانی که وعده غذایی شبانه شما دارای کالری بیش از حدی نباشد تنها دیر هنگام غذا خوردن در وعده شام، جای نگرانی برای چاق شدن شما نیست .
اما از طرف دیگر باید توجه داشت رفتارهای غذایی نیز علاوه بر جنبه های صرفا فیزیولوژیک بر تنظیم وزن یک فرد موثر می باشند. بطوریکه اگر شما حجم بیشتر وعده های غذایی را از ساعات اولیه روز به بعد از عصر منتقل نمایید باعث افزایش وزن بدلیل تغییرات هورمونی و نیز اختلالات اشتها می گردد. اتفاقا این یک عادت غذایی معمول در خیلی از افراد چاق است که در قبل از ظهر اشتهایی به خوردن نداشته ولی در ساعات عصر به بعد بویژه در افراد شاغل دچار پر اشتهایی کاذب و پرخوری و نهایتا افزایش وزن می گردند. علاوه بر این در افراد شاغل که شام دیر هنگام دارند خیلی از اوقات ترکیب گرسنگی، خستگی و استرسهای ناشی از فعالیتهای روزمره زمینه پرخوری را در هنگام شب باعث گردیده که نهایتا باعث چاقی می گردد. در این مورد آن چه عملا باعث چاقی شما می شود وعده شام دیرهنگام نیست بلکه پرخوری و دریافت بیش از حد انرژی در این وعده غذایی است.
نکته دیگری که در ذخیره چربی در بدن باید مورد توجه قرار گیرد آنست که تاثیر فعالیت بدنی در تنظیم تعادل انرژی مهم می باشد، حتی اگر غذا در بدن تبدیل به چربی شود، شما می توانید با فعالیت بدنی و یا با دریافت کالری کمتر از نیازتان ،یک تعادل منفی روزانه انرژی حتی به میزان کم را ایجاد نمایید. این تعادل منفی انرژی باعث خواهد شد تا چربی دوباره به صورت انرژی در آید. بنابراین آنچه که مهمتر است تنظیم غذای دریافتی در روز از یک سو و انرژی سوخت و ساز از سوی دیگر است.
اگر هر شب مقدار زیادی غذا مصرف کنید که موجب شود تعادل انرژی شما را به سمت مثبت برود (یعنی انرژی ای بیش از نیاز بدنتان را دریافت کنید) ، در طولانی مدت اضافه وزن خواهید یافت. ولی اگر در صبحانه یا ناهار نیز بیش از حد بخورید همین اتفاق رخ خواهد داد و بنابراین اینجا آنچه مهم است مقدار کلی کالری است که در یک دوره زمانی اعم از روز یا هفته می خورید و نه اینکه چه ساعتی از روز غذا را می خورید و یا آیا پس از غذا به رختخواب می روید یا نه!!
در پایان شما باید بدانید که افراد کمی هستند که بتوانند دقیقا مقدار انرژی دریافتی و مصرفی شان را طوری مدیریت کنند که در هر وعده به اندازه ای غذا بخورند که دقیقا میزان کالری مصرف شده از وعده قبلی جبران شود و یا به عبارتی دیگر دریافت انرژی را طوری تنظیم کنند که هر وعده غذایی را قبل از وعده بعدی بسوزانند. دقت داشته باشید که چه کسی می تواند تا این اندازه با هوش باشد و یا اصلا می خواهد تا این حد وسواس داشته باشد؟ اما نظم غذایی و داشتن وعده های مکرر و منظم باعث می شود شما بدون وسواس و بدون آنکه مجبور باشید کالری غذاهای مختلف را کنترل نمایید و از افزایش وزن پیش رونده جلوگیری نمایید. بر همین اساس، ذکر این نکته ضروری است که تعادل انرژی در بدن، یک پروسه طولانی مدت است و نه یک مقوله کوتاه مدت و شما با یک وعده غذایی به تنهایی چاق نمی شوید!
