همه ی ما می دانیم سیگار کشیدن و چاقی از عوامل مهم مرگ و میر در جامعه امروزی هستند. اما شاید شما هم زیاد شنیده باشید که سیگار باعث لاغری می شود، و یا این که وقتی به یک فرد سیگاری چاق توصیه می شود سیگار را ترک نماید، این بهانه را ذکر می کند که اگر سیگار را ترک نماید، وزنش بیشتر افزایش می یابد.
پس ما برای اینکه این دو عامل خطرناک را کنترل کنیم، چه باید انجام دهیم؟
اینجا چند سوال مطرح می شود:
آیا سیگار باعث کاهش وزن و لاغری می شود؟
واقعیت آن است که افراد سیگاری، شاید در مراحل اولیه به دلیل کاهش اشتها دچار لاغری شوند، ولی واقعیت آن است که مسئله ی کاهش وزن یا کاهش اشتها مدت زیادی طول نخواهید کشید و سیر افزایش وزن مجددا شروع خواهد شد، به ویژه در کسانی که سابقه چاقی و افزایش وزن دارند.
از طرف دیگر مطالعات اخیر نشان داده اند که سیگار باعث افزایش مقاومت به هورمون انسولین و بروز چاقی شکمی می شود. به همین دلیل فراوانند افراد سیگاری که از نظر وزنی در محدوده طبیعی قرار دارند، ولی از چاقی شکمی رنج می برند. همان طور که می دانیم خطرناک ترین نوع چاقی، همین چاقی شکمی است که سر منشا بیشتر عوارض ناشی از افزایش وزن می باشد.
متاسفانه باید گفت که عوارض ناشی از چاقی شکمی حتی قبل از ظهور چاقی بدن، خود را نشان می دهد، به طوری که دیده شده است که اختلال تحمل گلوکز که زمینه بروز دیابت می باشد، حتی قبل از بروز چاقی در این افراد آغاز می گردد.
همچنین شواهد علمی حاکی از آن است که در مرحله شروع چاقی شکمی، حتی قبل از بروز چاقی بدن، تشکیل پلاک های عروقی که زمینه انسداد عروق خونی را فراهم خواهند نمود، آغاز می گردد.
همچنین جالب است بدانید در مطالعه ای که اخیرا بر روی دانشجویان سیگاری یکی از دانشگاه های آمریکا انجام شده است، معلوم گردید که خیلی از آنان در ابتدا سیگار کشیدن را برای کاهش وزن انتخاب نموده بودند، ولی بعد از مدتی نه تنها وزن آنان کاهش پیدا نکرده بود، بلکه افزایش نیز یافته بود که علت این پدیده را همراهی سایر رفتارهای نادرست زندگی با مصرف سیگار ذکر نموده اند، زیرا این دانشجویان میزان بیشتری از غذاهای فست فود را استفاده می کردند و زمان بیشتری را برای تماشای تلویزیون اختصاص می دادند و کمتر تحرک بدنی داشتند.
بر این اساس می توان ادعا نمود که در افرادی که سیگاری می شوند شاید در مراحل اولیه لاغری و کاهش اشتها رخ دهد، ولی در حقیقت پس از مدتی این افراد دچار چاقی و به ویژه چاقی شکمی خواهند شد که عوارض آن به مراتب بیش از چاقی سایر قسمت های بدن می باشد. مطالعات اخیر نشان داده اند که بیش از ۲۰ درصد از چاق های آمریکا سیگاری هستند، که این با ادعای کاهش وزن در اثر سیگار، متناقض است.
در صورتی که فردی هم سیگاری و هم چاق باشد، عوارض ناشی از آن برای سلامتی چگونه است؟
مطالعات اخیر نشان داده است که چاقی و کشیدن سیگار باعث افزایش مرگ و میر خواهند شد، طوری که در افراد چاق سیگاری، خطر مرگ 6 تا ۸ برابر افرادی است که وزن طبیعی دارند و اصلا سیگار نمی کشند.
مطالعات دیگر نیز نشان داده است که خطر مرگ و میر افراد سیگاری با دور کمر بیش از حد طبیعی، ۵ برابر افردی است که سیگار می کشند، اما دور کمرشان طبیعی است.
همانطور که می دانیم مصرف دخانیات و نیز چاقی هر کدام به تنهایی در ابتلای به خیلی از انواع سرطان ها و نیز بیماری های دستگاه گردش خون موثر هستند. ولی متاسفانه باید اذعان کرد که همراهی سیگار با افزایش وزن باعث خواهد شد که خطر مرگ ناشی از سرطان و نیز بیماری های گردش خون به طور قابل توجهی افزایش یابد.
مصرف سیگار و چاقی، کدام یک عامل خطرناک تری برای تهدید سلامتی شماست؟
واقعیت آن است که هر دو عامل چاقی و سیگار باعث پیری زودرس و افزایش خطر مرگ و میر می شوند. اگرچه در سال های گذشته، شاید سیگار مهم ترین عامل مرگ و میر در کشورهای پیشرفته بود، ولی طی دهه اخیر میزان خطر مرگ در اثر چاقی سیر بسیار پیشرونده تری داشته است، طوری که دیگر هر دوی این عوامل، سلامتی بزرگسالان را به طور تقریبا یکسان و به شدت تهدید می نمایند.
با اینکه میزان اثر سیگار بر روی مرگ زودرس هنوز بالاتر از چاقی و افزایش وزن است، ولی با توجه به فعالیت هایی که در کشورهای پیشرفته در کنترل مصرف سیگار انجام شده، پیش بینی آن است که خطر چاقی در افزایش مرگ در آینده، حتی از مصرف سیگار بیشتر گردد.
لذا با توجه به همه نکات ذکر شده، برای حفظ سلامتی بدن باید به کنترل هر دو عامل افزایش وزن و نیز مصرف سیگار، اهمیت ویژه ای داد.
