سندرم روده تحریک پذیر (IBS) مجموعه‌ای از علائم است که روده بزرگ را تحت تاثیر قرار می‌دهند. این بیماری در ۱۰ تا ۱۵ درصد افراد بزرگسال مشاهده شده و شیوع آن در زنان دو برابر مردان است. شایع‌ترین علائم سندرم روده تحریک پذیر عبارتند از: درد و کرامپ شکمی، یبوست و یا اسهال.
اگرچه علت مشخصی برای بروز سندرم روده تحریک پذیر شناسایی نشده اما عواملی چون ژنتیک، سبک زندگی، آلرژی‌ها، عفونت و یا اختلال در رشد باکتری‌های روده در بروز آن نقش دارند. برخی مواد غذایی و استرس نیز در شروع علائم سندرم روده تحریک‌پذیر دخیل‌اند.
روده بزرگ حاوی اعصابی است که به مغز متصل می‌شوند. در مبتلایان به IBS استرس می‌تواند سبب اسپاسم روده و بروز درد و ناراحتی شود. برخی از افراد مبتلا به IBS به تجربه درمی‌یابند که بعد از مصرف وعده‌های غذایی حجیم یا غذاهای پرچرب علائم آن‌ها تشدید می‌شود. اگر علائم بعد از مصرف شیر یا لبنیات تشدید شود نشان دهنده عدم تحمل لاکتوز است.
در اغلب اوقات، تغییر رژیم غذایی، مدیریت استرس و سبک زندگی سالم و فعال می‌تواند به کنترل IBS کمک کند.
تغذیه و سندرم روده تحریک پذیر
برخی تغییرات رژیم غذایی که به کاهش علائم سندرم روده تحریک پذیر کمک می‌کنند، عبارتند از:
• صرف وعده‌های غذایی در ساعات مشخص به تنظیم فعالیت روده‌ها کمک می‌کند.
• افزایش وعده‌های غذایی و کاهش حجم غذای مصرفی در هر وعده به حرکت مواد غذایی در روده کمک می‌کند. وعده‌های غذایی پرحجم در مبتلایان به IBS سبب کرامپ شکمی و اسهال می‌شوند.
• از مواد غذایی سرشار از فیبر مانند میوه‌ها، سبزیجات، حبوبات و غلات کامل جهت پیشگیری از یبوست استفاده کنید. توصیه می‌شود افراد بزرگسال روزانه ۲۲ تا ۳۴ گرم فیبر دریافت کنند. فیبر رژیم غذایی باید به تدریج افزایش یابد. بدین منظور می‌توانید هر روز ۲ تا ۳ گرم به میزان فیبر مصرفی خود بیفزایید. افزایش بیش از حد و ناگهانی میزان فیبر رژیم غذایی می‌تواند منجر به تولید گاز، نفخ و کرامپ شکمی‌شود.
• نوشیدن مقدار کافی آب و مایعات از بروز یبوست جلوگیری می‌کند.
• کافئین سبب تحریک روده، افزایش حرکات روده و بروز اسهال می‌شود. شیرین‌کننده‌های مصنوعی که حاوی قندهای الکلی مانند سوربیتول، مانیتول و گزیلیتول هستند نیز سبب بروز اسهال می‌شوند. نوشیدنی‌های گازدار نیز تولید گاز را در دستگاه گوارش افزایش می‌دهند.
• از مصرف مواد غذایی پرچرب یا حاوی مقادیر زیاد شکر خودداری نمایید.
• از هر ۱۰ فرد مبتلا به IBS یک نفر به عدم تحمل لاکتوز مبتلا است. در سایر افراد مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر ممکن است بعد از مصرف لبنیات علائم تشدید شود. با این حال، توصیه نمی‌شود که افراد مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر از خوردن لبنیات اجتناب نمایند. در عوض، این افراد می‌توانند سایر محصولات لبنی مانند پنیر یا ماست را امتحان کنند که حاوی لاکتوز کمتری هستند و یا از شیر بدون لاکتوز استفاده کنند.
• مواد غذایی را که به طور خاص در شما ایجاد مشکل می‌کنند شناسایی کرده و مصرف آن‌ها را محدود و یا از رژیم غذایی خود حذف نمایید. در برخی افراد علائم سندرم روده تحریک پذیر بعد از مصرف حبوبات، کلم و برخی انواع لبنیات تشدید می‌شود.
