عملکرد ادراکی- شناختی با ارزیابی توانمندی مغز بر مدیریت و استفاده از اطلاعات برای برقراری ارتباط با محیط و انجام فعالیتهای روزمره تعیین می شود.کاهش عملکرد شناختی در اغلب سالخوردگان، به عنوان جزئی از پروسه پیری به تدریج رخ می دهد. بیماری آلزایمر یکی از رایج ترین بیماریهای مرتبط با افزایش سن است. شناخت فاکتورهای تغذیه ای که ناتوایی ذهنی را کاهش می دهد و به داشتن زندگی مستقل سالمندان کمک می کنند، فواید زیادی برای اقتصاد و سلامت عمومی جامعه دارد.
بر طبق شواهد یافت شده بین میزان ویتامین D و عملکرد شناختی رابطه مشخصی وجود دارد. مسیرهای سوخت و ساز ویتامینD در نواحی هیپوکامپوس و سرِبالم مغز (بزرگترین قسمت مغز و مسئول همه اعمال فیزیکی و ذهنی آدمی است)یافت شده اند. این نواحی در برنامه ریزی، پردازش و پرورش دادن رشته های عصبی جدیدنقش دارند و این امر نشانگر اهمیت نقش ویتامین Dدر فرآیند ادراکی – شناختی است.
در مطالعه ای که بر روی بیش از هزار فرد ۶۵ تا ۹۹ ساله که تحت مراقبتهای خانگی بودند، انجام شد، محققان رابطه بین میزان ویتامین D موجود در خون را با تست های نوروسایکولوژی (روانشناسی اعصاب) ارزیابی کردند.
افراد مورد آزمایش بر حسب میزان ویتامینD بدنشان به سه گروه تقسیم شدند:گروه دارای کمبود، مقادیر ناکافی و کافی ویتامین. فقط ۳۵ درصد افراد میزان کافی ویتامین Dرا داشتند.این افراد نسبت به دو گروه دیگر عملکرد ذهنی بهتری در آزمایشات از خود نشان دادند، این بهبود عملکرد ذهنی مخصوصا در کارهای اجرایی مانند انعطاف پذیریشناختی، ادراک و استدلال قابل مشاهده بود.
نکته عملی: با بالا رفتن سن، به‌علت کاهش میزان ۷- دهیدروکلسترول در پوست، تولید ویتامین D نیز کمتر شده و می‌توان انتظار داشت که تا سن ۷۰سالگی تولید آن تا ۷۵% کاهشیابد.با توجه به نقش این ویتامین در توانایی ذهنی سالمندان،به‌نظر می‌رسد به منظور پیگیری از آلزایمر توصیه مصرف مقادیر کافی روزانه ویتامینD و مواجهه با نور آفتاب برای این افراد ضروریباشد.
منبع: The Journals of Gerontology, Series A, Biological Sciences and Medical Sciences, 2009.
