دیابت ملیتوس بارداری(GDM) به شرایطی گفته می‌شود که افزایش قند خون برای اولین بار در طی دوران بارداری مشاهده شود. دیابت بارداری با عدم تحمل کربوهیدرات و اختلالات متابولیک مشخص می شود. دیابت بارداری تقریبا در ۷% بارداری ها در ایالات متحده مشاهده می شود اما با توجه به جمعیت مورد مطالعه و معیار مورد استفاده برای تشخیص، میزان شیوع آن در سراسر جهان از ۱ تا ۱۴% کل بارداری ها متغیر است. دیابت بارداری می تواند خطر پره اکلامپسی، تولد نوزاد نارس و زایمان از طریق سزارین را افزایش دهد.
در پژوهشی که به تازگی نتایج آن در مجله Diabetologia منتشر شده است، اثر مکمل توام کلسیم و ویتامین D بر روی عملکرد انسولین، شاخص های لیپیدی، فاکتورهای التهابی و بیومارکرهای استرس اکسیداتیو در ۵۶ زن باردار مبتلا به دیابت بارداری در محدوده سنی ۴۰-۱۸ سال مورد بررسی قرار گرفته است.
افراد شرکت کننده در این مطالعه به صورت تصادفی به دو گروه دریافت کننده مکمل کلسیم و ویتامین D و گروه دریافت کننده پلاسبو(دارونما) تقسیم شدند. افراد گروه مکمل(۲۸ نفر) روزانه mg1000 کلسیم و دو بار در طول مطالعه(در ابتدای مطالعه و ۲۱ روز بعد از شروع مداخله) قرص ویتامین D3 حاوی ۵۰۰۰۰ واحد ویتامین D3 و افراد گروه پلاسبو دو عدد پلاسبو در فواصل زمانی مشابه دریافت کردند. نمونه خون ناشتا در ابتدای مطالعه و ۶ هفته بعد از مداخله گرفته شد.
به دنبال تجویز مکمل کلسیم+ ویتامین D محققان کاهش قابل توجه در سطوح گلوکز خون ناشتا، انسولین و LDL(کلسترول بد) و نیز بهبود حساسیت به انسولین و افزایش HDL(کلسترول خوب) را در مقایسه با افراد دریافت کننده پلاسبو مشاهده نمودند.
به گفته محققان مکمل کلسیم+ ویتامین D در زنان مبتلا به دیابت بارداری دارای اثرات مفید بر روی شاخص های متابولیک است. این امر از این جهت حائز اهمیت است که افزایش سطوح مارکرهای التهابی و اختلال متابولیسم انسولین در دیابت بارداری می تواند پیشرفت دیابت نوع ۲ در سالهای بعدی زندگی و مشکلات دوران نوزادی را پیش بینی کند.
نکته عملی: با توجه به نتایج این مطالعه مصرف مکمل کلسیم+ ویتامین D بروز مشکلات دوران بارداری مانند پره اکلامپسی پیشگیری می کند، بلکه با بهبود سطوح مارکرهای التهابی و متابولیسم انسولین از بروز دیابت نوع ۲ جلوگیری می نماید.
منبع:
Asemi, Z et al. "Effects of calcium–vitamin D co-supplementation on glycaemic control, inflammation and oxidative stress in gestational diabetes: a randomised placebo-controlled trial." Diabetologia, 2014
