هنگامی که در مورد دلایل چاقی در کودکان صحبت میکنیم باید به این نکته اشاره کنیم که عوامل متعددی سبب می‌شوند کودکان به اضافه وزن و چاقی مبتلا شوند. اگرچه ژنتیک از دلایل چاقی در کودکان است، اما در اغلب اوقات سبک زندگی خانواده، عادات غذایی و میزان فعالیت بدنی در مقایسه با ژنتیک تاثیر بیشتری بر روی وزن دارد.
دلایل چاقی در کودکان:
نوع و مقدار غذاهایی که در منزل وجود دارد می‌تواند سبب افزایش وزن ناخواسته در کودکان و نوجوانان شود. به عنوان مثال، کودکانی که مقدار زیادی نوشیدنی شیرین در اختیارشان قرار می‌گیرد بیشتر در معرض ابتلا به چاقی قرار دارند.
اگر بیش از یک بار در هفته به رستوران مراجعه شود یا فست فود مصرف شود احتمال بروز چاقی در کودکان بیشتر می‌شود. میان وعده نیز نقش مهمی در ابتلا به اضافه وزن دارد. اگر کودکان در منزل به جای تنقلاتی مانند چیپس، پفک و شیرینی‌جات از میوه‌ها و سبزیجات استفاده کنند در کنترل وزن خود موفق‌تر هستند.
عامل دیگری که در افزایش وزن بی‌رویه در دوران کودکی نقش دارد استفاده از غذا برای تنبیه یا تشویق است. محروم کردن کودک از مصرف برخی مواد غذایی می‌تواند سبب پرخوری و کاهش توانایی وی برای کنترل اشتها شود. از سوی دیگر، استفاده از مواد غذایی برای تشویق کودک نیز می‌تواند زمینه را برای افزایش وزن فراهم سازد.
در اغلب موارد از شیرینی‌جات برای تشویق استفاده می‌شود که این امر می‌تواند با گذشت زمان ذائقه و عادات غذایی فرد را تغییر دهد.
بی‌تحرکی نیز از دلایل چاقی در کودکان به شمار می‌رود. صرف زمان زیادی از روز برای تماشای تلویزیون و کار با کامپیوتر یا موبایل منجر به افزایش وزن می‌شود. برای آن که به افزایش فعالیت بدنی کودکان کمک کنید لازم است برای تماشای تلویزیون یا استفاده از کامپیوتر و… محدودیت‌هایی را در نظر بگیرید.
از کودک بخواهید که در زمان پخش تبلیغات تلویزیونی بلند شده و کمی در داخل منزل راه برود. بسیاری از افراد در زمان تماشای تلویزیون تمایل به مصرف تنقلات پرکالری دارند. به این موضوع توجه کرده و در مورد مصرف خوراکی‌های مجاز در زمان استفاده از تلویزیون قوانینی را برای اعضای خانواده وضع کنید.
برخی داروها ممکن است سبب افزایش اشتها یا افزایش وزن شوند. اگر فرزند شما دارو مصرف می‌کند در مورد عوارض جانبی آن با پزشک مشورت کنید.
گاهی اوقات در صورت صلاحدید پزشک می‌توان نوع داروی مصرفی را تغییر داد. در این مواقع مراجعه به متخصص تغذیه برای دریافت یک رژیم غذایی مناسب و مغذی نیز می‌تواند کمک کننده باشد.
عامل دیگری که می‌تواند سبب بروز چاقی در دوران کودکی شود مسائل عاطفی است. گاهی اوقات کودکان از غذا برای تسکین احساسات خود که ممکن ناراحت کننده باشند یا کنترل آن‌ها دشوار باشد، استفاده می‌کنند. این کودکان باید یاد بگیرند که چگونه احساسات خود را کنترل کنند. در صورت لزوم در این مورد می‌توانید از روانشناس کمک بگیرید.
شیوه تغذیه کودک در ماه‌های ابتدایی زندگی نیز می‌تواند در احتمال ابتلا به اضافه وزن و چاقی نقش تعیین کننده‌ای داشته باشد. بررسی محققان کره‌ای نشان می‌دهد تغذیه انحصاری با شیر مادر احتمال بروز چاقی را در این کودکان کاهش می‌دهد.
پیشگیری و درمان چاقی دوران کودکی:
متاسفانه امروزه به علت تغییر سبک زندگی شیوع چاقی در کودکان به طور قابل توجهی افزایش پیدا کرده است. به همین علت درمان چاقی دوران کودکی مستلزم توجه به سبک زندگی است. معمولاً کودکان چاق در دوران جوانی و بزرگسالی نیز به اضافه وزن مبتلا هستند.
تحقیقات نشان داده که اضافه وزن در سنین ابتدایی زندگی می‌تواند احتمال ابتلا به دیابت نوع ۲، بیماری قلبی – عروقی (CVD)، سرطان و … را در آینده افزایش دهد. برای آن که کودک شما وزن مناسبی داشته باشد باید نکات زیر را رعایت کنید:
• رژیم غذایی نقش مهمی در پیشگیری و درمان چاقی دوران کودکی دارد. در مورد کودکان معمولاً انتخاب نوع غذا و پخت آن با والدین است. توصیه می‌شود والدین برای پخت غذاها از روش‌های سالم مانند بخارپز کردن، گریل کردن و … استفاده کنند. همچنین می‌توانند از فر یا ظروف رژیمی کمک بگیرند.
• هنگام خرید مواد غذایی برای منزل باید غذاهای سالم مانند میوه‌ها، سبزیجات و لبنیات کم چرب انتخاب شوند تا همیشه میان وعده‌های سالم در دسترس کودکان قرار داشته باشد. خرید تنقلات پرکالری باید محدود شود.
• حجم غذای مورد نیاز کودکان در مقایسه با بزرگسالان کمتر است. بنابراین، به میزان کافی در بشقاب کودک غذا بریزید و به او اجازه دهید به محض سیر شدن دست از غذا خوردن بکشد.
• بهترین نوشیدنی آب است. نوشابه، دلستر و آبمیوه‌ها حاوی قند و کالری بالایی هستند. به منظور پیشگیری و درمان چاقی دوران کودکی اکیداً توصیه می‌شود خرید و مصرف آن‌ها کاهش پیدا کند.
• یکی از دلایل چاقی در کودکان حذف وعده صبحانه است. بررسی کودکان بیش از ۱۹ هزار خانواده نشان داده است که خواب نامنظم و حذف وعده صبحانه سبب افزایش اشتها و افزایش مصرف مواد غذایی پرکالری می‌شود. بنابراین، باید کودک به صرف صبحانه تشویق شده و خوراکی‌های سالم در این وعده غذایی در اختیار وی قرار گیرد.
• در پایان باید به این نکته اشاره کرد که کودکان از والدین و سایر اطرافیان خود تقلید می‌کنند. اگر می‌خواهید فرزند شما از رژیم غذایی سالم پیروی کند در درجه اول خود شما باید تغذیه سالمی داشته باشید.
