هیچ راه اثبات شده‌ای برای پیش‌بینی میزان رشد قد یک کودک در دوران بزرگسالی وجود ندارد. اما با استفاده از برخی فرمول‌ها می‌توان میزان آن را تا حدودی حدس زد. بدین منظور باید قد مادر و پدر (بر حسب سانتی‌متر) را با یکدیگر جمع کرده و در مرحله بعد اگر فرزند پسر است مجموع قد والدین را با عدد ۱۳ جمع کرد و اگر فرزند دختر است مجموع قد آن‌ها را از ۱۳ کم کرد. سپس عدد به دست آمده را بر ۲ تقسیم نمود.
اگرچه نقش ژنتیک در میزان قد افراد بسیار مهم و حدود ۶۰ تا ۸۰ درصد است، اما عوامل محیطی مانند تغذیه و ورزش نیز می‌توانند در رشد کودکان و نوجوانان نقش داشته باشند. البته اگر کودک یا نوجوان به بیماری‌هایی مانند اختلال در ترشح هورمون رشد (HGH)، اختلال غده تیروئید و… مبتلا باشد تا زمانی که این مشکلات درمان نشوند رشد وی به حالت طبیعی باز نمی‌گردد.
عوامل موثر در میزان رشد قد کودکان و نوجوانان:
۱- دریافت کافی پروتئین
پروتئین برای ساخت و حفظ عضلات بدن و ساخت HGH ضروری است. کمبود پروتئین در رژیم غذایی با کاهش توده عضلانی بدن و اختلال در رشد همراه است. بهترین منابع غذایی حاوی پروتئین عبارتند از: گوشت قرمز لخم، ماهی، مرغ، تخم‌مرغ، لبنیات کم چرب و حبوبات.
۲- دریافت کافی ریزمغذی‌ها
کلسیم (در لبنیات)، آهن (در انواع گوشت)، روی (در انواع گوشت و مغزهای خوراکی) و ویتامین A (در اسفناج، هویج، تخم‌مرغ و لبنیات) تاثیر بسزایی در روند رشد کودکان و نوجوانان دارند. میزان نیاز روزانه بدن به این مواد مغذی عبارتست از:
• کلسیم: ۰ تا ۶ ماهگی ۲۰۰ میلی‌گرم، ۶ تا ۱۲ ماهگی ۲۶۰ میلی‌گرم، ۳-۱ سالگی ۷۰۰ میلی‌گرم، ۸-۴ سالگی ۱۰۰۰ میلی‌گرم و ۱۸-۹ سالگی ۱۳۰۰ میلی‌گرم.
• آهن: ۰ تا ۶ ماهگی ۲۷/۰ میلی‌گرم، ۶ تا ۱۲ ماهگی ۱۱ میلی‌گرم، ۳-۱ سالگی ۷ میلی‌گرم، ۸-۴ سالگی ۱۰ میلی‌گرم، ۱۳-۹ سالگی ۸ میلی‌گرم و ۱۸-۱۴ سالگی برای دختران ۱۵ و برای پسران ۱۱ میلی‌گرم.
• روی: ۰ تا ۶ ماهگی ۲ میلی‌گرم، ۶ تا ۱۲ ماهگی ۳ میلی‌گرم، ۳-۱ سالگی ۳ میلی‌گرم، ۸-۴ سالگی ۵ میلی‌گرم، ۱۳-۹ سالگی ۸ میلی‌گرم و ۱۸-۱۴ سالگی برای دختران ۹ و برای پسران ۱۱ میلی‌گرم.
• ویتامین A: 0 تا ۶ ماهگی ۴۰۰ میکروگرم، ۶ تا ۱۲ ماهگی ۵۰۰ میکروگرم، ۳-۱ سالگی ۳۰۰ میکروگرم، ۸-۴ سالگی ۴۰۰ میکروگرم، ۱۳-۹ سالگی ۶۰۰ میکروگرم و ۱۸-۱۴ سالگی ۹۰۰ میکروگرم.
۳- مصرف لبنیات
لبنیات (شیر، ماست و پنیر) حاوی پروتئین، کلسیم و ویتامین‌هایB و A هستند. رژیم غذایی کودکان و نوجوانان بدون استفاده از این گروه غذایی کامل نمی‌شود. توصیه می‌شود به منظور پیشگیری از بروز اضافه وزن و چاقی از لبنیات کم چرب استفاده شود.
۴- مصرف مغزهای خوراکی
مغزها (گردو، بادام، پسته و…) حاوی مواد معدنی، ویتامین‌ها، پروتئین و چربی‌های مفید هستند. کودکان و نوجوانان می‌توانند از مغزها به عنوان یک میان وعده سالم استفاده کنند. از آنجاکه این دسته از مواد غذایی حاوی کالری بالایی هستند نباید در مصرف آن‌ها زیاده‌روی کرد.
۵- کاهش مصرف غذاهای شیرین
ترشح زیاد هورمون انسولین تولید HGH را کاهش می‌دهد. به منظور پیشگیری از افزایش بیش از حد انسولین خون بهتر است مصرف شیرینی‌جات و نوشیدنی‌های شیرین به حداقل برسد. مواد غذایی شیرین نه تنها مانع رشد می‌شوند، بلکه یکی از علل مهم بروز اضافه وزن در این گروه سنی به شمار می‌روند.
۶- اجتناب از مصرف وعده‌های غذایی حجیم قبل از خواب
میزان ترشح HGH در شب افزایش می‌یابد. برخی محققان معتقدند که مصرف زیاد غذا در شب میزان ترشح انسولین را افزایش و در نتیجه میزان هورمون رشد را کاهش می‌دهد. بنابراین توصیه می‌شود آخرین وعده غذایی سبک بوده و با زمان خواب حداقل ۲ ساعت فاصله داشته باشد.
۷- حفظ وزن در محدوده طبیعی
مقدار چربی ذخیره شده در بدن با تولید HGH مرتبط است. در افراد مبتلا به اضافه وزن یا چاقی شکمی تولید این هورمون مختل می‌شود. رژیم غذایی متعادل و ورزش منظم نقش بسزایی در کنترل وزن دارند.
به منظور پیشگیری یا درمان چاقی توصیه می‌شود مصرف غذاهای پرکالری و پرچرب، فست فودها، لبنیات پرچرب، گوشت پرچرب یا فرآوری شده (مانند سوسیس و…) و انواع شیرینی‌جات و نوشیدنی‌های شیرین و انرژی‌زا کاهش یابد. از سوی دیگر، لازم است مصرف سبزیجات، غلات کامل و سبوس‌دار و حبوبات افزایش یابد. همچنین کودکان و نوجوانان باید روزانه حداقل ۶۰ دقیقه فعالیت بدنی انجام دهند.
