در اغلب موارد در مبتلایان به دیابت نوع ۲ انسولین توسط پانکراس (لوزالمعده) تولید می شود، اما بدن نمی تواند از این هورمون برای کنترل قند خون استفاده کند.
در گذشته دیابت نوع ۲ فقط در میان بزرگسالان مشاهده می شد. اما امروزه به علت سبک زندگی نادرست، رژیم غذایی نامناسب و نداشتن فعالیت بدنی کافی شیوع این بیماری در میان کودکان و نوجوانان در حال افزایش است.
نتایج تحقیقات نشان می دهد که تغذیه سالم در کنترل علائم دیابت نوع ۲ و همچنین پیشگیری از بروز عوارض آن نقش بسزایی دارد. اگرچه امروزه دانش ما در مورد رژیم غذایی مناسب برای این بیماران افزایش یافته است اما در این رابطه هنوز هم باورها و تصورات نادرستی بین بیماران مبتلا به دیابت و خانواده هایشان وجود دارد. برخی از تصورات نادرست در مورد تغذیه مناسب برای بیماران مبتلا به دیابت عبارتست از:
• بیمار دیابتی هرگز نمی تواند از غذاهای مورد علاقه خود استفاده کند: اگرچه شما نمی توانید هر روز و در هر وعده غذایی از غذاهای مورد علاقه خود که از سلامت کمتری برخوردار هستند استفاده کنید، اما هیچ غذایی وجود ندارد که به طور کامل از رژیم غذایی یک بیمار مبتلا به دیابت حذف شود. بلکه شما می توانید گاهی اوقات و در مقدار کم از غذاهایی مانند نان بدون سبوس، کیک و … استفاده نمایید.
• بیمار دیابتی نباید میوه بخورد. میوه هایی مانند انواع توت، سیب و … حاوی ویتامین، آنتی اکسیدان و فیبر هستند. بنابراین، میوه ها می توانند بخشی از رژیم غذایی بیماران مبتلا به دیابت را شامل شوند.
• بیمار دیابتی باید برای خود غذای جداگانه ای تهیه کند. رژیم دیابتی به معنای مصرف غذاهای بدمزه نیست. در اغلب موارد شما می توانید از همان غذایی که سایر اعضای خانواده مصرف می کنند بخورید. اما باید به حجم غذای مصرفی خود توجه داشته باشید.
تاثیر کربوهیدرات رژیم غذایی بر قند خون بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲
در گذشته کربوهیدرات ها به عنوان دشمن بیماری دیابت معرفی می شدند. اما امروزه مشخص شده که حتی بیماران دیابتی نیز می توانند از غذاهای حاوی کربوهیدرات استفاده کنند. اما باید بیشتر کربوهیدرات دریافتی این بیماران از غلات کامل، حبوبات، سبزیجات، میوه ها و لبنیات کم چرب تامین شده و مصرف غذاها و نوشیدنی های شیرین شده محدود شود.
تاثیر رژیم های غذایی مختلف در کنترل دیابت نوع ۲
رژیم غذایی سالم و انتخاب های غذایی سالم می تواند به کنترل بهتر قند خون کمک کند. مشورت با متخصص تغذیه به شما در تنظیم برنامه غذایی، تامین تمام نیازهای تغذیه ای بدن و رسیدن به وزن مناسب کمک می کند.
2 نوع رژیم غذایی مشهور که اثربخشی آن ها در بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ مشخص شده است وجود دارد. یکی از این رژیم ها رژیم غذایی مدیترانه ای و دیگری رژیم غذایی دش (DASH) است. رژیم غذایی DASH اساساً برای کاهش فشارخون در مبتلایان به فشارخون بالا طراحی شده است. در هر دوی این رژیم ها هدف آن است که سبک زندگی افراد برای طولانی مدت تغییر کند.
شواهد مختلف نشان می دهد که رژیم غذایی مدیترانه ای از بروز بیماری قلبی پیشگیری می کند. احتمال مرگ ناشی از ابتلا به بیماری قلبی در بیماران مبتلا به دیابت در مقایسه با افراد سالم ۴ برابر بیشتر است. در رژیم غذایی مدیترانه ای به مصرف میوه ها، سبزیجات، غلات کامل، روغن زیتون، حبوبات، مغزهای خوراکی، ماکیان و ماهی و کاهش مصرف گوشت قرمز تاکید می شود.
رژیم غذایی DASH فشارخون را کاهش می دهد. فشارخون بالا در بروز بیماری قلبی و بیماری کلیوی نقش دارد. هر دوی این بیماری ها در میان بیماران مبتلا به دیابت شایع هستند. در نتیجه رژیم غذایی DASH می تواند احتمال بروز عوارض دیابت را کاهش دهد.
تاکید در رژیم غذایی DASH، همانند رژیم غذایی مدیترانه ای، بر مصرف میوه ها، سبزیجات، غلات کامل، ماهی، ماکیان، حبوبات و لبنیات کم چرب یا بدون چربی است. در این رژیم غذایی باید میزان دریافت سدیم به ۲۳۰۰ میلی گرم در روز (در صورت لزوم ۱۵۰۰ میلی گرم در روز) محدود شود. سدیم در نمک، غذاهای کنسرو شده، سوپ های آماده و تنقلات شور یافت می شود.
نکاتی در مورد رژیم غذایی بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲
توصیه های کلی در مورد رژیم غذایی این بیماران عبارتست از:
• در هر وعده غذایی نیمی از بشقاب باید از سبزیجات غیرنشاسته ای (بروکلی، اسفناج، گوجه فرنگی و …) پر شود. یک چهارم بشقاب باید از غلات (ترجیحاً غلات کامل) و یک چهارم باقیمانده از منابع کم چرب پروتئین (حبوبات، غذاهای دریایی، ماکیان بدون پوست و …) تشکیل شده باشد.
• به جای نوشیدنی های شیرین شده از آب، چای و قهوه (بدون شکر) استفاده شود.
• میزان نمک مصرفی باید کاهش یابد. می توانید برای طعم دار کردن غذاها از انواع گیاهان معطر و ادویه ها استفاده کنید.