چاقی با وزن طبیعی

اغلب افراد وقتی خود را در طبقه بندی افراد چاق قرار می دهند که دچار اضافه وزن فراوان و سایز بالا به طور واضح شده باشند. کمتر کسی در سایزهای پایین و وزن های طبیعی به چاقی فکر می کند، در حالی که مطالعات نشان داده اند که مشکل چاقی تنها به وزن های بالا تعلق ندارد و در وزن های مناسب هم مشاهده می گردد. 

هر چند ممکن است عجیب به نظر برسد ولی باید بدانید که شما علیرغم داشتن وزن طبیعی می توانید از تجمع بیش از حد چربی در بدنتان رنج برده و دچار چاقی محسوب شوید ( وضعیتی که تحت عنوان چاقی در وزن طبیعی شناخته می شود). همه ما می دانیم که چاقی به ویژه چاقی مفرط می تواند زمینه ساز بیماریهای مختلف قلبی و عروقی و نیز بیماریهای متابولیک از قبیل دیابت در شما باشد. آنچه مهم است آن که این عوارض در وزنهای بالا بطور ناگهانی ایجاد نمی شود بلکه این موضوع در مراحل ابتدایی افزایش وزن نیز امکان پذیر خواهد بود. این امر بدین معناست که شما نیز در معرض همان خطراتی هستید که افراد چاق با آنها مواجه اند هر چند که وزن بدنتان زیاد نباشد.

در طی سالهای اخیر این باور تقریبا همگانی شده است که چاقی فقط از نظر تناسب اندام اهمیت ندارد بلکه به عنوان یک عامل زمینه‌ ساز برای خیلی از بیماری‌های مزمن ازجمله دیابت، افزایش چربی‌های خون و افزایش فشار خون شناخته شده است و در واقع مزیت مهم بر طرف نمودن چاقی در ارتقای سلامت بدن است.

حتماً شما می دانید که فرمول نمایه توده بدنی (BMI) نشان می دهد که آیا شما از وزن مناسبی نسبت به قدتان برخوردار هستید و یا خیر؟ ولی این نمایه نشانگر تمام ماجرا نیست و در واقع میزان چربی بدن را ارزیابی نمی نماید. لذا ممکن است شما دارای نمایه توده بدنی مناسب باشید ولی درصد چربی بدنتان به میزان خطرناکی بالا باشد. چاقی در حقیقت توصیفی برای تجمع چربی های اضافه در بدن است و نه داشتن وزن زیاد.

پژوهشگران هنوز در تلاشند تا دریابند که در هنگامی که وزن بدن فرد طبیعی است، می بایست  چه درصدی از چربی بدنی را به عنوان چاقی در نظر گرفت و اینکه آیا می بایست معیارها بر پایه سن و جنس افراد متفاوت باشند. نتایج مطالعات تا کنون نشان داده اند که درصد چربی بدن زنان می بایست کمتر از ۳۰% و برای مردان می بایست کمتر از ۲۰-۲۵% باشد و لذا داشتن چربی بدنی به میزان بیش از مقادیر توصیه شده مذکور  را می توان به عنوان چاقی در وزن طبیعی در نظر گرفت. برای مثال اگر شما خانمی با قد ۱۶۵ سانتی متر و وزن ۶۳ کیلوگرم  باشید نمایه توده بدنی شما(در حدود۲۳)  مطلوب است ولی اگر ۱۹ کیلوگرم از وزن بدنتان یا بیشتر (یعنی مساوی و یا بیشتر از ۳۰% وزن بدن) از چربی باشد می تواند به عنوان چاقی در وزن طبیعی به حساب آید. همچنین برای مثال اگر شما مردی با قد ۱۷۵ سانتی متر و وزن ۵/۷۲کیلوگرم باشید نمایه توده بدنی شما مطلوب(۵/۲۳) است ولی اگر ۱۸ کیلوگرم از بدنتان یا بیشتر از چربی باشد (۲۵% وزن) پس احتمالاً دچار چاقی با وزن طبیعی می باشید.

اهمیت چاقی با وزن طبیعی

جالب است بدانید که چاقی در وزن طبیعی نیز مانند چاقی در وزن های بالا، ممکن است خطر ابتلا به عوارضی به شرح زیر را افزایش دهند:

• بیماری قلبی
• دیابت
• کلسترول بالا
• فشار خون بالا
• سندرم متابولیک

اگر شما نگران میزان چربی بدن خود می باشید با پزشک معالج خود مشورت نمایید. برهمین اساس شاید پزشک معالجتان پیشنهاد نماید که چربی بدنتان را اندازه گیری نمایید. در سالهای اخیر با توجه به علاقه بیشتر افراد بویژه جوانان به کنترل وزن هنوز می توان شاهد بود که خیلی از افراد با آن که وزن طبیعی دارند از تجمع بافت چربی در نواحی ویژه ای از بدن بویژه در ناحیه مرکزی رنج می برند.

متاسفانه باید اذعان نمود که این تجمع بافت چربی حتی مهمتر از افزایش وزن کلی بدن در ایجاد بیماریهای فوق الذکر موثر است. نتایج مطالعات پژوهشگران حاکی از آنست که تغذیه ناسالم و نیز شیوه نادرست زندگی به همراه عدم تحرک بدنی نقش مهمتری در ایجاد این نوع تجمع چربی در مقایسه با عوامل ژنتیکی بازی می کنند. لذا برای کنترل عوارض ناشی از چاقی با وزن طبیعی اولاً باید در مراحل اولیه بدان توجه نمود و ثانیاً با تغییر عادات نادرست زندگی اعم از تغذیه و عدم فعالیت بدنی از پیشرفت این نوع چاقی پیشگیری نمود.

منبع:                                                                                                

1. Romero-Corral Aet al. Eur Heart J.2010 Mar;31(6).
2. De Lorenzo et al. Am J Clin Nutr.2007 Jan;85(1):40-5.
3. Hauner H. Proc Nutr Soc 2005; 64: 163–9.
4. Ahima RS, Flier JS. Trends Endocrinol Metab 2000; 11: 327–32