براساس اعلام سازمان جهانی بهداشت نرخ چاقی از سال ۱۹۸۰ در سراسر جهان بیش از دو برابر شده است. که خطر ابتلا به بیماری های قلبی، سکته مغزی، دیابت نوع ۲ و برخی از انواع سرطان ها را افزایش داده است. کاهش کل چربی دریافتی، یک راهکار کلیدی برای کاهش چاقی است و سازمان جهانی بهداشت توصیه می کند برای جلوگیری از افزایش وزن، دریافت چربی کل در طول روز نباید بیش از ۳۰ % کل کالری دریافتی باشد. محققان می گویند این راهنماها به این تصورکه همه چربی ها ناسالم هستند، دامن زده است و باعث کاهش دریافت چربی در ایالت متحده شده است. در مقابل رژیم غذایی مدیترانه ای که غنی از چربی های گیاهی مانند روغن زیتون و مغزها است با کاهش خطر بیماری های قلبی و عروقی، سرطان و مرگ همراه است. افراد ممکن است با این تصور که استفاده از رژیم مدیترانه ای به دلیل چربی بالا منجر به افزایش وزن شود به رژیم غذایی کم چرب رو آورند.
در این مطالعه که نتایج آن در سال ۲۰۱۶ در مجله The Lancet Diabetes & Endocrinology منتشر شده است محققان به بررسی تاثیر رژیم غذایی کم چرب و رژیم مدیترانه ای بر روی وزن و دور کمر پرداختند.
محققان اطلاعات مربوط به ۷۴۴۷ مرد (۸۰-۵۵ سال) و زن (۸۰-۶۰ سال) را آنالیز کردند. بیش از ۹۰% شرکت کنندگان دارای اضافه وزن و یا چاق بودند و دارای دیابت نوع ۲ و یا حداقل ۳ عامل خطر برای بیماری قلبی و عروقی بودند. شرکت کنندگان به صورت تصادفی در یکی از سه گروه قرار گرفتند:۱- رژیم مدیترانه ای بدون محدویت کالری، غنی از روغن زیتون، ۲- رژیم مدیترانه ای بدون محدودیت کالری، غنی از مغزها، ۳- رژیم غذایی کم چرب که در آن از افراد خواسته شد که از همه چربی های رژیمی پرهیز کنند.
همه شرکت کنندگان حدود ۵ سال پیگیری شدند. وزن بدن و دور کمر هر کدام از شرکت کنندگان در ابتدا و هر سال اندازه گیری شد. پایبندی به رژیم از طریق پرسشنامه و آزمایش خون و ادرار بررسی شد.
در پایان مطالعه محققان یافتند که کل چربی دریافتی در افرادی که در گروه رژیم غذایی کم چرب بودند از ۴۰ % به ۳۷.۴% کاهش یافت. در گروهایی که رژیم مدیترانه ای داشتند با این حال که کل چربی دریافتی کمی افزایش یافته بود، به جای آن کالری دریافتی از پروتئین و کربوهیدرات کاهش یافته بود. شرکت کنندگان در هر سه گروه بعد از ۵ سال کاهش وزن داشتند. افرادی که رژیم مدیترانه ای غنی از روغن زیتون داشتند وزن بیشتری نسبت به دو گروه دیگر کم کردند. هر سه گروه افزایش دور کمر را تجربه کردند که بیشترین افزایش در گروه دارای رژیم کم چرب بوده است.
نکته عملی: تمرکز بر میزان چربی غذاها و رژیم یک معیار مفید برای ارزیابی عوامل خطر سلامت در طولانی مدت نیست. تاکید بر این نکته که بیشتر کالری دریافتی از میوه ها، مغزها، سبزیجات، ماهی، ماست، لوبیاها و روغن های گیاهی غنی از فنل باشد و کالری کمتری از غذاهای فرآوری شده غنی از نشاسته، شکر، نمک و چربی ترانس دریافت شود، می تواند مفیدتر باشد.
منبع:
Estruch R et al. ":Effect of a high-fat Mediterranean diet on bodyweight and waist circumference: a prespecified secondary outcomes analysis of the PREDIMED randomised controlled trial". The Lancet Diabetes & Endocrinology, 2016
