شیوع دیابت به ویژه دیابت نوع دوم که بیشتر با شیوه زندگی ما در ارتباط می باشد، در طی دهه اخیر افزایش چشمگیری داشته است. باورهای نادرست بسیاری در مورد دیابت وجود دارد که سبب می شود کنترل این بیماری مزمن در بعضی از مبتلایان با مشکل مواجه شود. جالب آن که بعضی از بیماران بین بیماری قند و دیابت تفاوت قائل هستند و به نوعی از کلمه دیابت فرار می کنند و تصورشان آن است که فقط مقداری قندشان بالاتر از میزان طبیعی است. واقعیت آن است که با کتمان نمودن بیماری مساله حل نخواهد شد. از آنجا که دیابت یک بیماری است که سیستم های مختلف بدن را تحت تاثیر قرار می دهد، تصحیح باورهای غلط درباره دیابت، پیشگیری و درمان این بیماری را تسهیل می نماید. در این مقاله ما سعی می کنیم که شما حقایقی را در مورد دیابت دریابید و بیاموزید چگونه از باورها و تصورات غلط دوری کنید.
باور غلط: دیابت یک بیماری جدی نیست.
حقیقت: واقعیت آن است که در مورد دیابت ما دچار افراط و تفریط هستیم، بعضی تصور می نمایند که دیابت بیماری است که دیگران را مبتلا می نماید نه آنان را. از آنجا که افراد قابل توجهی از مبتلایان به دیابت در مراحل اولیه بیماری علائم قابل توجهی ندارند، بیش از یک سوم افراد دیابتی نسبت به بیماری خود آگاهی ندارند.
از طرف دیگر بعضی از دیابتی ها بعد از آن که متوجه می شوند به دیابت مبتلا هستند همچنان به شیوه زندگی قبلی خود که آنان را مستعد دیابت کرده است ادامه می دهند و به نوعی بیماری خود را جدی نمی گیرند. لذا باید بدانید دیابت یک بیماری جدی است. مرگ و میر سالانه ناشی از دیابت بیش از سرطان سینه و ایدز است. از هر سه فرد مبتلا به دیابت ، ۲ نفر در اثر بیماری های قلبی و سکته جان می بازند.
باور غلط: اگر شما چاق هستید یا اضافه وزن دارید، حتما به دیابت نوع ۲ مبتلا خواهید شد.
حقیقت: ابتلا به اضافه وزن می تواند سبب ایجاد دیابت شود، به همین دلیل و با توجه به شیوع روز افزون چاقی و ارتباطی که این دو بیماری با هم دارند بعضی تصور می کنند که همه افراد چاق مبتلا به دیابت خواهند شد. اگرچه چاقی یکی از عوامل خطر اصلی ابتلا به دیابت است، اما سایر فاکتورهای خطر مثل سابقه خانوادگی، قومی و سن نیز می توانند نقش مهمی داشته باشند. متاسفانه، خیلی از مردم تنها بعضی فاکتورهای خطر را در نظر می گیرند. بعضی از افراد تصور می کنند که وزن، تنها فاکتور خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ است. واقعیت آن است که اکثر افراد چاق به دیابت نوع ۲مبتلا نمی شوند و خیلی از افراد مبتلا نیز وزن مناسب یا اضافه وزن خفیف دارند. اما از آنجا که وزن از فاکتورهای خطری است که شما می توانید آن را کنترل نمایید، در پیشگیری و درمان دیابت ارزش بیشتری دارد اما باز هم تنها عامل نیست.
از طرف دیگر خیلی از مردم نیز علت ابتلا به دیابت را عوامل ارثی می دانند، در نتیجه برای شیوه زندگی صحیح ارزشی در این زمینه قائل نیستند و فکر می کنند آنها هر گونه که زندگی کنند تنها اگر عامل ارثی ابتلا به دیابت را داشته باشند به این بیماری مبتلا خواهند شد. واقعیت آن است که اگرچه عامل ارث نیز مهم است ولی شما با شیوه زندگی صحیح از ظهور عوامل ارثی می توانید جلوگیری نمایید و یا آن را به تاخیر انداخته و حتی کنترل کنید.
باور غلط: تنها مصرف بالای شکر می تواند سبب دیابت شود.
حقیقت: نه، این حرف درست نیست. دیابت نوع ۱ می تواند ارثی باشد یا عوامل نامعلومی از جمله عفونت های ویروسی در ایجاد آن نقش داشته باشند. دیابت نوع ۲ نیز ژنتیکی یا در اثر سبک زندگی غلط فرد روی می دهد. اضافه وزن می تواند احتمال ابتلا به دیابت نوع ۲ را افزایش دهد و یک رژیم پرکالری، خواه این کالری از قند باشد خواه از چربی، سبب چاقی شما می گردد. اگر در خانواده خود سابقه دیابت دارید، یک رژیم غذایی سالم و ورزش منظم برای کنترل وزن را رعایت نمایید.
البته این بدان معنا نیست که شما می توانید هر میزان قند یا شکر استفاده نمایید و اگر قرار باشد به این بیماری مبتلا خواهید شد و اگر نه که از آن دور خواهید بود. واقعیت آن است که شما در یک رژیم غذایی سالم می توانید ۵۰- ۵۵ در صد از انرژی روزانه خود را از مواد کربوهیدراتی دریافت نمایید ولی این کربوهیدرات ها باید از نوع پیچیده یعنی آنچه را که به طور معمول در سبزی و میوه جات است، دریافت نمایید نه قندهای ساده که یکی از انواع این قندها، قند معمولی و یا شکر می باشد.
از طرف دیگر باید بدانید که پس از ابتلا به به بیماری، شما باید علاوه بر کنترل میزان انرژی دریافتی میزان قندهای ساده و به ویژه قند و شکر و نیز مواد قندی از قبیل خرما و عسل را نیز کنترل نمایید. جالب است که بدانید خیلی از دیابتی ها به نوعی ذائقه شیرینی دارند و به عبارتی مواد غذایی شیرین را دوست دارند که این موضوع زمینه افزایش دریافت مواد قندی ساده را در طی روز برای آنان مهیا می نماید. در کنترل دیابت به نوعی این ذائقه باید تغییر نماید.
باور غلط: مبتلایان به دیابت می توانند از غذاهای مخصوص افراد دیابتی به میزان دلخواه استفاده کنند.
حقیقت: در دستورات جدید غذایی، یک برنامه غذایی برای افراد دیابتی مشابه یک برنامه غذایی سالم است که برای داشتن یک زندگی سالم برای همه افراد پیشنهاد می گردد. این رژیم غذایی کم چرب(به ویژه از نظر چربی های اشباع و ترانس)، با میزان مناسب نمک و شکر، بر پایه میوه و سبزیجات و غلات کامل می باشد. غذاهای مخصوص افراد دیابتی یا غذاهای رژیمی به معنای استفاده بدون محدودیت از این مواد غذایی نمی باشد. متاسفانه باید گفت بر اساس این باور غلط خیلی از دیابتی ها در طی روز از این مواد غذایی استفاده می نمایند که نتیجه آن افزایش قند خون خواهد بود. همچنین اگر این مواد حاوی قندهای الکلی باشند ، اثر ملینی خواهند داشت.
