یکی از مشکلات رایج بیماران دیابتی، به ویژه آنان که سال ها از این بیماری رنج می برند و در کنترل قند خون خود ناموفقند، اختلالات عصبی است که اصطلاحا نوروپاتی دیابتی نامیده می شود. نوروپاتی محیطی، اختلال عملی یا تغییر پاتولوژیک در سیستم عصبی محیطی است که گاهی اوقات به ضایعات غیر التهابی محدود می شود.
مطالعات نشان داده اند که غذا خوردن صحیح در محافظت از اعصاب شما در مقابل نوروپاتی دیابتی کمک می کند.
اگر شما دچار دیابت هستید، در طی سال ها وظیفه خود را می دانید. اینکه چه می خورید، چه زمانی می خورید و چه مقدار می خورید، می تواند باعث افزایش قند خون شما و یا پایین افتادن شدید آن شود.
خیلی از افراد نیاز به یک انگیزه ی کوچک برای شروع رژیم غذایی سالم دارند. در حقیقت هر فردی برای شروع یک تغییر رفتاری، نیاز به انگیزه دارد.
در نظر بگیرید که شما یک بیمار دیابتی هستید و در معرض خطر دردها و اختلالات عصبی به نام نوروپاتی دیابتی قرار دارید. چیزی که با یک سوزش یا بی حسی در پاهای شما شروع می شود و به مشکلات بزرگ تری در راه رفتن، کار کردن و اداره یک زندگی تبدیل می گردد. همچنین نوروپاتی دیابتی می تواند با اختلال در هضم غذاها و یا اختلالات جنسی در شما تظاهر کند. علاوه بر این نوروپاتی دیابتی می تواند درک حس های طبیعی بدن را دشوار کند، مانند علائم پایین افتادن قند خون یا یک حمله قلبی، به همین دلیل حملات قلبی در بیماران دیابتی ممکن است بدون درد آغاز گردد.
خوشبختانه، تحقیقات انجام شده توسط متخصصین دیابت و تغذیه حاکی از آن است که تغذیه سالم در کنترل این اختلالات اعم از پیشگیری و نیز کنترل علائم پس از ظهور نوروپاتی موثر خواهد بود. نکته اصلی در تغذیه سالم، کنترل قند خون است. مطمئنا اگر تغییر رژیم غذایی این امر را آسان کند، موفقیتی غیر قابل انکار خواهد بود.
کنترل صحیح قند خون می تواند سلامت اعصاب را حفظ کرده و حتی از نوروپاتی دیابتی پیشگیری کند. مهم نیست شما تحت چه درمانی هستید، بلکه با هر لقمه غذایی می خورید، تاثیر بسیار مهمی در سلامتی خود به جای می گذارید.
نکات تغذیه ای زیر را جدی بگیرید:
۱- یک رژیم غذایی متعادل داشته باشید.
شاید شما بارها در مقالات یا برنامه های تلویزیونی از هرم غذایی سالم شنیده اید. یک رژیم غذایی متعادل شامل انواع غذاهاست: کربوهیدرات ها (نشاسته ها)، میوه ها، سبزیجات، شیر و لبنیات، گوشت، ماکیان، ماهی و چربی های سالم .
داشتن یک رژیم غذایی متعادل به حفظ قند خون در حد مطلوب کمک می کند، وزن شما را کنترل کرده و خطر عوارضی مانند نوروپاتی، بیماری قلبی و سکته مغزی را کاهش می دهد.
لذا از هر نوع تغذیه غلطی که هم اکنون دارید دوری کنید. غذاهای جدید را امتحان کنید و همه گروهای اصلی غذایی را وارد رژیم دیابتی خود کنید.
نوع رژیم غذایی شما به میزان فعالیت بدنی و جنسیت شما و نیز به اینکه قصد کاهش وزن دارید یا خیر ، بستگی دارد.
نکات کلیدی ذیل شما را در داشتن هرم غذایی سالم راهنمایی می نماید، ولیکن با پزشک خود جهت تنظیم یک رژیم غذایی خاص برای خودتان مشورت کنید:
– از میان گروه های غذایی، انواع مختلف مواد غذایی و نوشیدنی ها را انتخاب کنید.
– جهت کنترل وزن بدن، بین کالری دریافتی از غذاها، با فعالیت بدنی تان تعادل برقرار کنید.
– بیشتر، سبزیجات، میوه ها و غلات سبوس دار را مصرف کنید.
– روزانه ۲ لیوان میوه و ۵/۲ لیوان سبزیجات بخورید (در رژیم ۲۰۰۰ کالری)
– حداقل نیمی از نان و غلات مصرفی شما از نوع غلات کامل باشد، یعنی از نان و برنج سبوس دار استفاده نمایید.
– با مصرف گوشت بی چربی، مرغ بدون پوست و محصولات لبنی کم چرب، دریافت چربی های اشباع و اسیدهای چرب ترانس را کاهش دهید.
– چربی های غیراشباع (مثل انواع روغن های گیاهی) را جایگزین چربی های اشباع (مثل روغن حیوانی و کره) و چربی های ترانس (مثل روغن جامد) کنید.
– غذاها و نوشیدنی های کم شیرین را انتخاب کنید.
– کمتر از ۲/۳ گرم در روز نمک دریافت کنید.
– حداقل ۳۰ دقیقه فعالیت بدنی منظم روزانه برای بزرگسالان و ۶۰ دقیقه برای کودکان ضروری است.
۲- وعده های غذایی خود را در طی روز توزیع کنید.
حذف وعده های غذایی و پُرخوری می تواند به ترتیب قند خون شما را به شدت کاهش داده و پس از آن به شدت بالا ببرد.
از آنجایی که آسیب عصبی ناشی از دیابت می تواند اشتها را کاهش دهد و هضم غذا را با مشکل روبرو کند، لذا دریافت وعده های متعدد کوچک غذایی برای شما بهتر خواهد بود. به علاوه برخی درمان های دیابت با داشتن وعده های غذایی منظم، بهتر نتیجه می دهند.
یک برنامه منظم غذایی برای وعده ها و میان وعده های خود در نظر بگیرید و مشغله های کاری خود را دلیلی برای بی نظمی غذایی ندانید.
روزانه ۳ وعده غذایی اصلی و ۳ میان وعده سالم به ترتیب زیر داشته باشید:
صبحانه
میان وعده صبح
ناهار
میان وعده عصر
شام
میان وعده شب
۳- از کربوهیدرات های پیچیده استفاده کنید.
کربوهیدرات های پیچیده بسیار آرام تر از قندهای ساده هضم می شوند و بر خلاف قند و شکر، قند خون شما را به طور ناگهانی بالا نمی برند. همچنین سریع تر شما را سیر می کنند، بنابراین کمتر غذا خواهید خورد و نیز ویتامین ها و مواد معدنی و فیبر بیشتری به بدن شما می رسانند. اکثر مواد غذایی که شما می خورید، باید دارای کربوهیدرات سالم باشند، مثل میوه ها، سبزیجات، شیر کم چرب، غلات و نان های سبوس دار ، برنج قهوه ای، لوبیا، عدس و نان جو.
– هنگام خرید، مواد غذایی تازه را انتخاب کنید و از خرید مواد غذایی منجمد و کنسرو شده خودداری کنید.
– سعی کنید استفاده از غذاهای آماده و نیمه آماده (مانند انواع فست فودها و نیز مواد غذایی دارای افزودنی) را کاهش دهید.
– به جای نان ها و برنج سفید، انواع جدید سبزیجات نشاسته ای مانند نخود فرنگی، فلفل دلمه ای و یا عدس پخته را امتحان کنید.
