نمایه توده بدنی و محیط دور کمر از رایج ترین شاخص ها جهت تشخیص اضافه وزن و چاقی هستند، و معمولا سنجش چاقی از روی اندازه گیری قد و وزن و محیط دور کمر صورت می گیرد. علاوه بر آنها، برای غربالگری چاقی از شاخص های آنتروپومتریک غیر مرسوم تری از جمله نسبت محیط دور کمر به باسن، اندازه گیری چین پوستی، اندازه دور ران و غیره نیز استفاده می شود. اما جالب آنکه مطالعه ای جدید پیشنهاد نموده است که محیط دور گردن نیز می تواند شاخصی برای غربالگری چاقی باشد.
هدف از مطالعه جدید مذکور سنجش سودمندی محیط دور گردن به عنوان شاخصی از اضافه وزن و چاقی، به موازات تعیین مقادیر مناسب برای آن در بزرگسالان جوان بود. این مطالعه شامل ۴۱مرد و ۱۰۹ خانم جوان در سنین ۱۸ الی ۲۰ سالگی بود. شاخص های آنتروپومتریک چاقی شامل نمایه توده بدنی، محیط دور کمر، محیط دور ران و نسبت کمر به باسن اندازه گیری گشتند، و با محیط دور گردن نمونه ها مقایسه گشتند. سطوح اضافه وزن و چاقی به ترتیب با نمایه های توده بدنی بیشتر یا مساوی با ۲۳ ، و بیشتر یا مساوی با ۲۵ تعریف می گشتند.
به طور کلی ۲/۲۹% از مردان و ۶/۲۵% از زنان دچار اضافه وزن و چاقی تشخیص داده شدند. میانگین نمایه توده بدنی، معادل با ۷/۲۱ کیلوگرم بر متر مربع در مردان و ۲۱ کیلوگرم بر متر مربع در زنان بود. میانگین محیط های دور کمر و گردن در مردان(۶/۸۰ سانتیمتر و ۵/۳۵ سانتیمتر) بیشتر از زنان(۱/۷۸ سانتیمتر و ۵/۳۱ سانتی متر) بود. محیط دور گردن یک ارتباط قوی مثبت با دیگر شاخص های آنتروپومتریک مربوطه در تمام نمونه ها داشت (به جز نسبت کمر به باسن که تنها برای مردان مصداق داشت). مردان با نمایه توده بدنی ۲۳ و ۲۵ به ترتیب دارای محیط های دور گردن ۷/۳۵ و ۵/۳۷ بودند، در حالیکه زنان با همان نمایه های توده بدنی به ترتیب دارای محیط های دور گردن ۲/۳۲ سانتیمتر و ۵/۳۳ سانتی متر بودند. در واقع افزایش نمایه توده بدنی (اضافه وزن و چاقی) با افزایش محیط دور گردن مرتبط بود.
نکته عملی: شواهد علمی اخیر حاکی از ارتباط بین اضافه وزن و چاقی، با افزایش محیط دور گردن هستند. مطالعه مذکور محیط دور گردن را به عنوان یک ابزار غربالگری مفید ابتدایی برای اضافه وزن و چاقی پیشنهاد نمود. مطالعه جاری پیشنهاد نموده است که محیط دور گردن بیشتر یا مساوی با ۵/۳۵ سانتیمتر در مردان، و مساوی یا بیشتر از ۳۲ سانتیمتر در زنان را میتوان به عنوان معیاری مرتبط با اضافه وزن و چاقی در نظر گرفت.
منبع:
J Pak Med Assoc. 2012 Jan;62(1):36-40
