منبع اصلی ویتامین D موجود در بدن ویتامینی است که به کمک نور خورشید در پوست تولید میشود. این ماده مغذی در برخی مواد غذایی مانند ماهی، زرده تخممرغ و غذاهای غنی شده نیز یافت میشود.
میزان ویتامین D مورد نیاز افراد ۱۹ تا ۷۰ ساله ۶۰۰ واحد بینالمللی (IU) یا ۱۵ میکروگرم است. کمبود این ویتامین به کمک آزمایش خون تشخیص داده شده و با مشکلات استخوانی در کودکان و نوجوانان، شکستگی استخوان، بیماریهای خودایمنی و سرطان مرتبط است.
تحقیقات نشان دادهاند که افزایش نمایه توده بدنی (BMI) و میزان چربی بدن با کاهش این ویتامین در خون همراه است. در برخی تحقیقات نیز بین کمبود این ویتامین و چاقی در کودکان و نوجوانان ارتباط وجود داشته است. به طوریکه در افراد مبتلا به چاقی در مقایسه با افرادی که وزن مناسبی داشتند میزان این ویتامین در خون کمتر بود.
برخی محققان معتقدند افراد چاق معمولاً کمتر مواد غذایی غنی از این ویتامین را مصرف میکنند. همچنین گفته میشود میزان آنزیمی که ویتامین D را به فرم فعال تبدیل میکند در افراد مبتلا به چاقی تغییر میکند.
به نظر میرسد که یکی از مهمترین عوامل، بزرگ بودن اندازه بدن در افراد چاق است. به طوریکه غلظت این ویتامین در بافتهای مختلف این افراد کاهش مییابد. بنابراین میزان نیاز افراد چاق به این ویتامین در مقایسه با افرادی که اضافه وزن ندارند بیشتر بوده و برای درمان کمبود در افراد مبتلا به چاقی دوز بالاتری از مکمل این ماده مغذی مورد نیاز است.
ویتامین D و کاهش وزن
برخی شواهد نشان میدهد که دریافت کافی ویتامین D میتواند به روند کاهش وزن کمک کرده و میزان چربی بدن را کاهش دهد. در یک مطالعه به گروهی از زنان توصیه شد علاوه بر کاهش کالری دریافتی و ورزش از مکمل این ویتامین استفاده کنند. دریافت این مکمل سبب شد میزان کاهش وزن حدود ۲/۳ کیلوگرم افزایش یابد. البته در برخی از مطالعات نیز مکمل این ویتامین تاثیری در درمان چاقی نداشت. به طور کلی، میتوان گفت که دریافت کافی این ماده مغذی میتواند به روند کاهش وزن کمک کند، اما لازم است در این رابطه تحقیقات بیشتری انجام شود.
در مورد تاثیر این ویتامین بر کاهش وزن تئوریهای مختلفی وجود دارد. تحقیقات نشان دادهاند که ویتامین D میزان تشکیل سلولهای چربی جدید را در بدن کاهش میدهد. همچنین میتواند مانع ذخیره چربی در سلولها شود. از سوی دیگر، این ویتامین میزان سروتونین را افزایش میدهد. سروتونین در کاهش اشتها و کاهش وزن بدن موثر است. همچنین گفته میشود که ویتامین D ممکن است با افزایش تستوسترون و در نتیجه کاهش وزن مرتبط باشد. مطالعات مختلف نشان داده که در مردان افزایش تستوسترون با کاهش میزان چربی بدن مرتبط است. تستوسترون سبب افزایش متابولیسم (سوخت و ساز) میشود.