غذا خوردن احساسی به وضعیتی گفته می‌شود که فرد، به خصوص در هنگام مواجهه با استرس، برای دستیابی به احساس بهتر شروع به مصرف غذا می‌کند. برخلاف گرسنگی واقعی، در گرسنگی احساسی فرد به طور ناگهانی به مصرف غذا تمایل پیدا می‌کند. در گرسنگی واقعی مصرف غذاهای سالم مانند سبزیجات گرسنگی را برطرف می‌سازد، اما در گرسنگی احساسی فرد تمایل زیادی به مصرف تنقلات شیرین و پرچرب دارد. اگر غذا خوردن احساسی به طور مکرر اتفاق افتد به تدریج سلامتی فرد تحت تاثیر قرار می‌گیرد.
در ابتدا استرس سبب کاهش اشتها می‌شود. اما اگر استرس ادامه یابد هورمونی به نام کورتیزول ترشح می‌شود. این هورمون اشتها را افزایش داده و سبب پرخوری می‌شود. افزایش کورتیزول بر اثر استرس تمایل فرد را به مصرف غذاهای شیرین و پرچرب افزایش می‌دهد. از سوی دیگر، استرس هورمون‌های گرسنگی را نیز افزایش می‌دهد. این امر سبب افزایش تمایل به مصرف غذاهای ناسالم می‌شود. احتمال غذا خوردن احساسی در شرایط استرس‌زا در زنان بیشتر از مردان است. برخی تحقیقات نشان داده مردان در این شرایط به استعمال دخانیات روی می‌آورند.
پرخوری تنها رفتار مرتبط با استرس نیست. بلکه افرادی که استرس را تجربه می‌کنند معمولاً کمتر می‌خوابند و کمتر ورزش می‌کنند. تمام این عوامل زمینه را برای افزایش وزن فراهم می‌سازند.
دلایل بروز غذا خوردن احساسی
قرار گرفتن در موقعیت‌های استرس‌زا یکی از دلایل عمده این نوع پرخوری است، اما تنها دلیل نمی‌باشد. سایر شرایط که محرک این پدیده هستند، عبارتند از:
• بیکاری و نداشتن هیچ کاری برای انجام دادن و یا احساس بی‌حوصلگی در شروع غذا خوردن احساسی نقش دارد. بیشتر افراد در طی روز کارهای زیادی را انجام داده و فعال هستند. زمانی که کاری برای انجام دادن نداشته باشند برای پر کردن این خلاء به غذا خوردن روی می‌آورند.
• عاداتی که از کودکی در فرد شکل می‌گیرند در بروز غذا خوردن احساسی نقش دارند. برای برخی از افراد غذا خوردن احساسی رفتاری است که در دوران کودکی آموخته‌اند. ممکن است در این دوران والدین به عنوان پاداش و یا جهت کمک به کودک در کنار آمدن با یک روز سخت، خوراکی‌هایی را در اختیار وی قرار دهند. با گذشت زمان، کودکی که بعد از کسب نمره کم در یک امتحان خوراکی دریافت کرده است تبدیل به بزرگسالی می‌شود که بعد از یک روز سخت کاری به مصرف غذا، به خصوص تنقلات شیرین، روی می‌آورد.
• خستگی، به ویژه بعد از انجام دادن کاری که به آن علاقه نداشته‌اید، سبب افزایش تمایل نسبت به غذا خوردن می‌شود.
• در اطراف همه ما دوستان و آشنایانی هستند که ممکن است ما را تشویق به مصرف غذا کنند. تاثیر اطرافیان، به خصوص زمانی که برای صرف غذا به بیرون از منزل می‌رویم، یک روز سخت را پشت سر گذاشته‌ایم و یا می‌خواهیم به خودمان پاداش دهیم، می‌تواند به سهولت سبب پرخوری شود.
راهکارهایی برای مقابله با غذا خوردن احساسی
• اولین گام برای مقابله با غذا خوردن احساسی شناسایی موقعیت‌ها و عوامل محرک آن است. یادداشت کردن غذاهای مصرفی در طی روز و احساسی که در آن زمان داشته‌ایم، می‌تواند به شناسایی این محرک‌ها کمک کند.
• اگر فرد هنگامی که احساس بی‌حوصلگی می‌کند تمایل به خوردن غذا دارد، می‌تواند در این مواقع یک فعالیت سرگرم‌کننده را انجام دهد. به عنوان مثال، کتاب بخواند، فیلم تماشا کند و یا به موسیقی گوش دهد.
• اگر استرس در بروز پرخوری موثر است، می‌توان از راهکارهایی مانند یوگا، مدیتیشن و یا پیاده‌روی برای مقابله با آن استفاده کرد.
• در افرادی که افسردگی محرک غذا خوردن است، صحبت کردن با یک دوست و یا خروج از منزل در از بین بردن احساسات منفی موثر است. مشاوره با روانشناس نیز در مقابله با غذا خوردن احساسی می‌تواند موثر باشد.
• ورزش با شدت کم سبب کاهش سطوح کورتیزول می‌شود. برخی فعالیت‌ها مانند یوگا و تای‌چی هم ورزش هستند و هم نوعی مدیتیشن محسوب می‌شوند.
