همان طور که میدانیم میزان شیوع چاقی در میان کودکان در دهه های اخیر افزایش پیدا کرده است. برای یافتن راه حلی برای درمان این بیماری،باید بدانیم علت چیست؟ دانستن و یافتن اینکه کدامیک از دو عامل: افزایش انرژی دریافتی و یا کاهش فعالیت بدنی در افزایش وزن کودکان نقش مهم تری را ایفا می کند، مسئله ای است که در این مقاله به آن پرداخته خواهد شد.
در تعریف چاقی کودکان باید گفت به کودکانی که نمایه توده بدنی آنان BMI در جدول رشد بالای نمودار ۹۵ درصد باشد را چاق می گوییم. بنابراین تعریف از سال ۱۹۸۰ میزان شیوع چاقی در کودکان ۲-۵ ساله و نوجوانان ۱۲-۱۹ ساله سه برابر شده است. این میزان رشد در کودکان ۶-۱۱ ساله چهار برابر بوده است.
مطالعات متعدد نشان داده اند که چاقی دوران کودکی بطور چشمگیری باعث افزایش ریسک بیماریها در دوران جوانی و میان سالی می شود. چاقی کودکان و نوجوانان با ریسک بروز بیماریهای قلبی عروقی در کودکی و بزرگسالی در ارتباط است. علاوه بر این خطر بروز چاقی در بزرگسالی نیز در این افراد بالاتر بوده و در ضمن نشان داده شده که افزایش وزن اثر منفی بر کیفیت زندگی و موفقیت درسی در این کودکان دارد. کاهش اعتماد به نفس و افزایش احتمال بروز افسردگی در این کودکان بیشتر است.
در طی سالهای اخیر، مطالعات زیادی برای یافتن علت شیوع بی سابقه چاقی انجام گرفته و از دیدگاههای مختلف به این موضوع نگریسته است. مقالاتی که در این زمینه صورت گرفته را میتوان در سه دسته :
- آینده نگر
- مطالعه مداخله گر با استفاده از نمونه ها از ملیتهای مختلف
- مداخله گر از گروههای مختلف
جمعیتی قرار داد.
در مجموع بررسیهای به عمل آمده از نتایج گروههای آزمایشی متعدد باید اذعان نمود که عدم تعادل در هر دو سوی معادله کنترل انرژی دررشد بی رویه چاقی کودکان موثر بوده اند. مطالعات آینده نگر و مداخله گر همه نشان می دهند که تعیین کننده اصلی عدم تعادل انرژی در جمعیت و یا به صورت فردی فقط یک عامل مشخص نیست، بدین معنا که تنوع گسترده ای در کیفیت داده ها در مطالعات وجود دارد. لذا برای یافتن علت اصلی افزایش میزان چاقی در کودکان نیاز به مطالعات بیشتر با متد های جدیدتری می باشد.
اما آنچه مسلم است آن که عوامل اجتماعی ، رفتاری و محیطی زیادی در بروز چاقی نقش دارند ولی در کل می توان گفت افزایش انرژی دریافتی نسبت به انرژی مصرفی عامل اصلی شیوع چاقی در کودکان است که در این بین عوامل متعددی اعم از نشستن طولانی مدت جلوی تلویزیون و یا بازی های کامپیوتر، عدم فعالیت بدنی و کمبود تحرک از یک طرف و از طرف دیگر در دسترس بودن انواع مواد غذایی پر کالری، بی نظمی های غذایی و مصرف فراوان فست فودها هر کدام اثرات قابل توجهی در افزایش وزن بی رویه نسل کودک و نوجوان داشته است.
بر این اساس پیشنهاد عملی آنست که برای بر طرف کردن رشد بی رویه چاقی کودکان باید در کودکان تغییرات رفتاری اساسی صورت گیرد. تشویق کودکان به شرکت در کلاسهای ورزشی و تهیه و در دسترس قرار دادن مواد غذایی سالم برای آنها می تواند نقش اساسی برای داشتن فرزندانی سالم و موفق در آینده داشته باشد.
