محققین تخمین زده اند که جایگزین کردن ۵۰ گرم از برنج سفید (که حدود یک سوم مصرف نرمال روزانه برنج می باشد) با مقادیر مشابه از برنج قهوه ای سبب کاهش ۱۶ درصدی خطر دیابت نوع ۲ خواهد شد و مشابه آن جایگزینی برنج سفید با غلات کامل مانند گندم و جو، سبب ۳۶ درصد کاهش این خطر خواهد شد.
در مراحل فرآوری برنج؛ مرحله پیش از تولید برنج سفید، برنج قهوه ای است. برنج قهوه ای محتویات فیبر، مینرال، ویتامین و فیتوکیمیکال های بیشتری را داراست، به علاوه با مصرف این نوع برنج قند خون به آهستگی و تدریجا افزایش می یابد. آسیاب و پرداخت کردن برنج قهو ه ای و تبدیل آن به برنج سفید، سبب از بین رفتن بسیاری مینرال ها و ویتامین ها می شود. به علاوه مراحل آسیاب کردن سبب از بین رفتن مقادیر بالایی از فیبر (که سبب کند کردن روند بالا رفتن قند خون پس از صرف وعده غذایی می شود) خواهد شد.
در مطالعه ای که به تازگی انجام شده است ودر نوع خود اولین مطالعه ای می باشد که پژوهشگران به بررسی برنج سفید وقهوه ای و ارتباط آن با دیابت در افراد آمریکایی پرداخته اند. در این مطالعه محققین به بررسی مصرف برنج سفید وقهوه ای و ارتباط آن با خطر دیابت نوع ۲ در ۱۵۷۴۶۳ زن و ۳۹۷۶۵ مرد شرکت کننده پرداختند؛ و پرسشنامه مربوط به عادات غذایی، سبک زندگی و شرایط سلامت بیماران را که هر ۴ سال به صورت متوالی تکمیل شده بود به مدت ۲۲ سال مورد تجزیه و تحلیل قرار دادند. همچنین عوامل تاثیر گذار بر تحقیق مانند سن، نمایه توده بدنی، مصرف سیگار و الکل و سابقه خانودگی ابتلا به دیابت را تعدیل کردند.
نتایج این مطالعه نشان داد که بیشترین مصرف کنندگان برنج سفید بیشترین سابقه ابتلا به دیابت را در خانواده دارند، وروند رو به افزایش خطر ابتلا به دیابت با مصرف برنج سفید همچنان وجود دارد. از آنجا که قومیت افراد هم با مصرف برنج سفید و خطر دیابت ارتباط داشت؛ محققین دومین بررسی خود را تنها بر روی افراد سفید پوست انجام دادند و مجددا نتایج مشابهی را مشاهده نمودند.
نکته عملی: مصرف برنج سفید در ایران بسیار متداول است، بر طبق شواهد علمی جدید توصیه می شود عموم مردم به جای مصرف برنج سفید، به مصرف برنج قهوه ای و دانه های کامل مانند گندم و جو توجه نمایند. چرا که جایگزین کردن برنج قهوه ای و سایر دانه های کامل مانند جو و گندم به جای برنج سفید ارتباط قوی با کاهش خطر دیابت دارد.
منبع: Arch Intern Med, 2010; 170 (11): 961-969
