کلیه‌ها در دفع مواد سمی، زائد و داروها، تنظیم مایعات بدن، تولید ویتامین D و گلبول‌های قرمز خون نقش دارند. اگرچه انواع مختلف بیماری‌های کلیوی وجود دارد اما شایع‌ترین علل بروز بیماری‌های کلیوی دیابت و پرفشاری خون است. بیماری‌های کلیوی در مراحل اولیه علائمی ندارد اما با پیشرفت بیماری علائمی مانند تهوع و استفراغ، کاهش اشتها، تکرر ادرار یا کاهش حجم ادرار، خستگی، تورم دست و پا و … ظاهر می‌شود.
شواهد علمی نشان دهنده ارتباط بین رژیم غذایی و حفظ سلامت کلیه‌ها است. از سوی دیگر، تغذیه مناسب در مورد مبتلایان به این بیماری در کنترل علائم و کاهش سرعت پیشرفت بیماری نقش بسزایی دارد.
تغذیه در مبتلایان به بیماری‌های کلیوی:
- در افراد مبتلا به بیماری‌های کلیوی به منظور جلوگیری از پیشرفت بیماری معمولاً میزان دریافت برخی مواد مغذی مانند پروتئین، سدیم و پتاسیم رژیم غذایی محدود می‌شود.
- پروتئین در ساخت و ترمیم سلول‌های بدن نقش دارد. در افراد مبتلا به بیماری‌های کلیوی دریافت بیش از حد پروتئین سبب افزایش کار کلیه‌ها می‌شود. از سوی دیگر، دریافت ناکافی پروتئین نیز سبب بروز خستگی و ضعف می‌گردد. بنابراین لازم است این بیماران با توجه به نوع و مرحله بیماری خود مقادیر کافی پروتئین دریافت کنند که می‌توانند در این زمینه با متخصص تغذیه مشورت نمایند. منابع غذایی حاوی پروتئین عبارتند از: انواع گوشت‌ها، تخم مرغ، لبنیات، حبوبات، غلات و سبزیجات.
- سدیم در افزایش فشارخون و احتباس مایعات در بدن نقش دارد. در افراد مبتلا به بیماری‌های کلیوی دریافت بیش از حد سدیم بر روی قلب و ریه اثر می‌گذارد. سدیم در نمک و غذاهای فرآوری شده مانند سوسیس و کالباس به وفور یافت می‌شود.
- در بسیاری از بیماران مبتلا به بیماری‌های کلیوی میزان پتاسیم خون به علت نارسایی عملکرد کلیه‌ها افزایش می‌یابد که به نوبه خود می‌تواند ریتم قلب را تحت تاثیر قرار دهد. به همین علت این بیماران باید دریافت پتاسیم را محدود نمایند. پتاسیم در میوه‌ها، سبزیجات، حبوبات و آجیل‌ها یافت می‌شود. آووکادو، موز، کیوی، انبه، پرتقال، اسفناج پخته، گوجه فرنگی، آجیل‌ها و شکلات حاوی مقادیر بالایی پتاسیم هستند. در مقابل، مقدار پتاسیم سیب، گلابی، کاهو و خیار (بدون پوست) اندک است.
- در برخی موارد در این بیماران باید میزان دریافت فسفر محدود شود. فسفر در لبنیات، آجیل، حبوبات، امعاء و احشاء و نوشابه‌ها یافت می‌شود.
- کالری دریافتی این بیماران باید به صورتی باشد که وزن در محدوده طبیعی حفظ شود.
رژیم غذایی و حفظ سلامت کلیه‌ها:
نکاتی که از ابتلا به بیماری‌های کلیوی پیشگیری می‌کنند عبارتند از:
- از رژیم غذایی سالم پیروی کنید. رژیم غذایی متنوع و متعادل شامل میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل، لبنیات کم چرب، گوشت بدون چربی، مرغ، ماهی، حبوبات، آجیل‌ها و تخم‌مرغ می‌باشد.
- مصرف سدیم دریافتی خود را به کمتر از ۲۳۰۰ میلی گرم در روز برسانید. اگر سن شما بالاتر از ۵۱ سال است و یا به دیابت و پرفشاری خون مبتلا هستید این میزان باید به کمتر از ۱۵۰۰ میلی گرم در روز محدود شود. همچنین توصیه می‌شود فشارخون خود را سالانه حداقل یک بار اندازه‌گیری نمایید.
سایر نکات برای حفظ سلامت کلیه‌ها:
- قند خون خود را کنترل کنید. اگر شما به پیش دیابت (پردیابت)، دیابت یا سندرم متابولیک مبتلا هستید حفظ قند خون در محدوده طبیعی به حفظ سلامت
- کلیه‌هایتان کمک خواهد کرد.
- فعالیت بدنی به میزان کافی داشته باشید. ورزش به بهبود جریان خون، کنترل قند خون و فشارخون و حفظ وزن در محدوده مناسب کمک می‌کند.
- داروهای ضددرد مانند استامینوفن، ایبوپروفن و ناپروکسن در صورتیکه بیش از مقادیر توصیه شده مصرف شوند برای کلیه‌ها سمی هستند.
