دیابت نوع ۲ بیماری است که بیشترین سرعت رواج را در بین مردم در طول تاریخ داشته است. دیابت کنترل نشده ممکن است به مشکلات و عوارض جدی مانند بیماری قلبی یا کلیوی بیانجامد. تقریبا تنها نیمی از بیماران دیابتی کنترل خوبی بر قند خونشان دارند. از این رو محققان در پی یافتن راه های مؤثرتر کنترل این بیماری می باشند.
امروزه این پرسش مطرح است که آیا عمل جراحی با همه پیامد ها و پیچیدگی هایش می تواند برای درمان دیابت به طور گسترده مورد استفاده قرار گیرد یا خیر. برخی کارشناسان معتقدند برای پاسخ به این پرسش تحقیقات بیشتری باید انجام شود. بدین منظور محققان طی مطالعه ای جدید به بررسی تأثیر جراحی های کاهش وزن بر علائم بیماران مبتلا به دیابت پرداختند. نتایج این مطالعه در سال ۲۰۱۳ در مجله Annals of Surgery منتشر شده است.
در این مطالعه ۲۱۷ فرد چاق مبتلا به دیابت نوع ۲ که در فاصله سال های ۲۰۰۴ تا ۲۰۰۷ تحت جراحی کاهش وزن باریاتریک قرار گرفته بودند حداقل به مدت ۵ سال مورد مطالعه قرار گرفتند. سه نوع جراحی کاهش وزن مختلف در بین شرکت کنندگان وجود داشت به طوریکه ۱۶۲ بیمار جراحی برداشت معده انجام داده بودند، ۳۲ بیمار از روش بستن قسمتی از معده استفاده کرده بودند و ۲۳ بیمار گاسترکتومی انجام داده بودند. شاخص های بیماری از جمله هموگلوبین گلیکوزیله(HbA1C)، قند خون ناشتا و همچنین وضعیت فشار خون، چربی خون و کارکرد کلیوی در مدت مطالعه در بیماران اندازه گیری شد.
پیگیری های طولانی مدت بیماران نشان داده است که نه تنها وضعیت دیابت آنها بهتر شده است بلکه عوامل خطر بیماری های قلبی و عروقی نیز در آنها کاهش یافته است. این مطالعه نشان می دهد که ۸۰ درصد از بیماران دیابتی که جراحی باریاتریک انجام می دهند تا ۵ سال پس از آن نیز قند خون کنترل شده خوبی دارند. به علاوه تقریبا یک سوم آنها تا ۵ سال پس از جراحی بدون استفاده از دارو قند خونشان نرمال بوده است. محققان دریافتند که سه عامل می تواند به کنترل بهتر دیابت کمک کند. این سه عامل عبارتند از کاهش وزن طولانی مدت، فاصله کمتر بین ابتلا به دیابت و انجام جراحی کاهش وزن(کمتر از ۵ سال) و انجام جراحی باز معده به جای بستن قسمتی از معده.
در میانه پیگیری ۶ ساله، در ۵۰ درصد از بیماران علائم دیابت بهبود یافته بود. به ویژه ۲۴ درصد از بیماران بدون استفاده از دارو درمانی علائم دیابت شان کاملا رفع شده بود و ۱۶ درصد باقی نیز به طور نسبی علائمشان رفع شده بود. ۴۳ درصد از کل بیماران نیز کنترل طولانی مدت قند خونشان بهبود یافته بود. همچنین تعداد بیمارانی که به انسولین درمانی نیاز داشتند به نصف کاهش یافت و تعداد بیمارانی که به دارودرمانی نیازی نداشتند ۱۰ برابر شد و عوامل خطر بیماری های قلبی و عروقی به طور قابل ملاحظه ای در بیماران کاهش یافت.
نکته عملی: طبق این مطالعه جراحی کاهش وزن می تواند در رفع علائم دیابت در برخی بیماران مؤثر واقع شود و برای درمان بیماران مبتلا به دیابت کنترل نشده در بین اقدامات اولیه درمانی در نظر گرفته شود.
منبع:
Brethauer etal,” Can Diabetes Be Surgically Cured? Long-Term Metabolic Effects of Bariatric Surgery in Obese Patients with Type 2 Diabetes Mellitus” Annals of Surgery,2013
