درحالیکه سازمان غذا و دارو مصرف کافئین کمتر از ۴۰۰ میلی گرم در روز را ایمن می داند، نوشیدنی های انرژی زا نه تنها حاوی کافئین هستند بلکه حاوی مخلوطی از ترکیبات انرژی زا می باشند. در حال حاضر بیش از ۵۰۰ نوع نوشیدنی انرژی زا در بازار وجود دارد و مراجعه به اورژانس یا مرگ مرتبط با این نوشیدنی ها افزایش یافته است. این امر موجب بروز سوالاتی در مورد ایمنی این محصولات شده است.
بدین منظور ۱۸ جوان به طور تصادفی به ۲ گروه تقسیم شدند: ۱- گروه اول ۳۲ اونس نوشیدنی انرژی زا (شامل ۱۰۸ گرم شکر و ۳۲۰ میلی گرم کافئین و سایر ترکیبات) را دریافت کردند. ۲- گروه دوم یک نوشیدنی کنترل (حاوی ۳۲۰ میلی گرم کافئین، ۴۰ میلی لیتر آب لیمو و ۱۴۰ میلی لیتر شربت گیلاس در آب گازدار) را دریافت کردند. پس از ۶ روز وقفه، جای دو گروه عوض شد. محققان فعالیت الکتریکی قلب شرکت کنندگان را با استفاده از الکتروکاردیوگرام اندازه گیری کردند. همچنین فشارخون محیطی و مرکزی این افراد در شروع مطالعه و سپس ۱، ۲، ۴، ۶ و ۲۴ ساعت پس از مصرف نوشیدنی اندازه گیری شد. فشارخون محیطی اندازه گیری فشار در شریان های بیرونی و معمولاً در بازو است. فشارخون مرکزی اندازه گیری فشار در آئورت نزدیک قلب است. فشارخون مرکزی یک روش برتر برای ارزیابی وضعیت سلامت مرتبط با پرفشاری خون است.
نتایج نشان داد در افرادی که نوشیدنی انرژی زا نوشیده بودند نسبت به افرادی که قهوه مصرف کرده بودند فاصله QT در ۲ ساعت ۱۰ میلی ثانیه بالاتر بود. فاصله QT اندازه گیری زمان صرف شده برای رپلاریزاسیون بطن های قلب یا آماده شدن برای تولید ضربان بعدی است. اگر این زمان خیلی کوتاه یا خیلی بلند باشد می تواند سبب اختلال در ریتم و ضربان قلب شود. آریتمی می تواند حیات را با خطر مواجه کند.
در گروه نوشیدنی انرژی زا و نیز گروه کافئین فشارخون سیستولیک به طور مشابه افزایش یافت. اما در گروه دریافت کننده کافئین پس از ۶ ساعت فشارخون سیستولیک به میزان اولیه بازگشت. از سوی دیگر، در گروه نوشیدنی انرژی زا پس از ۶ ساعت هنوز فشارخون کمی بالا بود. این یافته نشان می دهد که موادی غیر از کافئین می توانند سبب تغییر فشارخون شوند. با این حال، برای تائید یافته های فوق باید مطالعات بیشتری انجام شود.
نکته عملی: به افراد جوان سالم، افراد مبتلا به فشارخون بالا، بیماری های زمینه ای قلبی یا سایر بیماری ها توصیه می شود از مصرف نوشیدنی های انرژی زا خودداری کنند و یا آن را با احتیاط مصرف نمایند.
منبع:
Emily A. Fletcher et al. “Randomized Controlled Trial of High‐Volume Energy Drink Versus Caffeine Consumption on ECG and Hemodynamic Parameters”. Journal of the American Heart Association, 2017.
