برخی از والدین ممکن است به منظور پیشگیری از افزایش وزن فرزند خود، کودکان را به مصرف شیرین کنندههای مصنوعی تشویق نمایند. امروزه این نوع شیرین کنندهها در طیف وسیعی از مواد غذایی و نوشیدنیها که تحت عنوان “بدون قند” و یا “رژیمی” شناخته میشوند، مانند انواع نوشابهها، آدامس، ژله، آب نبات، آبمیوه، بستنی و … یافت میشوند. برخی از این شیرین کنندهها میتوانند برای پخت و پز و تهیه غذاهای مختلف در منزل مورد استفاده قرار گیرند.
شیرین کنندههای مصنوعی صدها برابر شیرینتر از قند و شکر معمولی هستند. بنابراین، مقدار بسیاری کمی از آنها میتواند همانند شکر طعم شیرین به مواد غذایی بخشد. استفاده از ۶ نوع شیرین کننده مصنوعی در مواد غذایی مورد تائید قرار گرفته است که عبارتند از: آسپارتام، ساخارین، نوتام، آسهسولفام- K، سوکرالوز و ادوانتام. استفاده از استویا نیز که یک شیرین کننده طبیعی و کم کالری است در مواد غذایی مجاز میباشد.
کودکان و شیرین کنندههای مصنوعی
برخی تحقیقات که در دهه ۱۹۷۰ انجام شده نشان دادهاند که بین مصرف ساخارین با سرطان مثانه در موشهای آزمایشگاهی ارتباط وجود دارد. با این حال، تحقیقات جدید این امر را اثبات نکردهاند. به طور کلی، مصرف شیرین کنندههای مصنوعی در مقادیر محدود مضر نمیباشد. در این راستا مقدار مصرف مجاز هر کدام از این شیرین کنندهها بر اساس وزن بدن مشخص شده است. مقدار مصرف مجاز روزانه آسپارتام، ساخارین، نوتام، آسهسولفام- K، سوکرالوز و ادوانتام به ازای هر کیلوگرم وزن بدن به ترتیب ۵۰، ۱۵، ۰/۳، ۱۵، ۵ و ۳۲/۸ میلیگرم میباشد. این مقادیر بسیار بیشتر از میزان شیرین کننده مصنوعی است که افراد معمولاً در طی یک روز استفاده میکنند. به عنوان مثال، یک کودک با وزن ۱۸ کیلوگرم باید روزانه ۴ قوطی نوشابه رژیمی ۳۶۰ میلیلیتری حاوی آسپارتام بنوشد تا مقدار دریافت آسپارتام وی معادل حداکثر میزان مجاز مصرف آسپارتام باشد.
اگر کودک شما تنها گاهی اوقات از غذاها و نوشیدنیهای حاوی شیرین کنندههای مصنوعی استفاده میکند، موضوع نگران کنندهای نیست. اما اگر همیشه در منزل شما از این نوع مواد غذایی وجود داشته و به وفور از آنها استفاده میکنید، باید به خاطر داشته باشید که بسیاری از این مواد غذایی به علت نداشتن مواد مغذی مورد نیاز بدن تنها معده کودک شما را پر کرده و نیازهای بدن وی را تامین نمیکنند. همچنین میتوانند در طولانی مدت با تغییر ذائقه کودک علاقه وی را به مصرف غذاهایی که طعم شیرین کمتری دارند، مانند میوهها و سبزیجات، کاهش دهد.
به عبارت دیگر، دریافت شیرین کنندههای مصنوعی شاید بتواند نگرانی شما را در مورد روند افزایش وزن فرزندتان کاهش دهد، اما نمیتواد به بهبود وضعیت تغذیه وی کمک کند. بنابراین، توصیه میشود که فرزند خود را به کاهش مصرف غذاها و نوشیدنیهای شیرین و دریافت انواع مختلف میوهها و سبزیجات در طی روز تشویق نمایید. اضافه کردن انواع میوههای خرد شده و یا میوههای خشک به ماست ساده و یا غلات صبحانه و شیر نه تنها مواد مغذی مورد نیاز کودک را تامین میکند، بلکه میتواند تمایل وی را برای مصرف مواد غذایی شیرین برطرف سازد.
در انتها ذکر این نکته ضروری است که کودکان مبتلا به بیماری فنیل کتونوری (PKU) باید از مصرف آسپارتام خودداری کنند. زیرا این افراد قادر نیستند اسید آمینه فنیلآلانین را به اسید آمینه تیروزین تبدیل کنند. فنیلآلانین یکی از اجزای سازنده آسپارتام است.