بیماری سلیاك (آنتروپاتی حساس به گلوتن یا اسپروی غیرگرمسیری) و تغذیه

بیماری سلیاك (آنتروپاتی حساس به گلوتن یا اسپروی غیرگرمسیری)
گلوتن پروتئين ويژه‌ای است که در گندم وجود داشته و موجب می‌شود که خمير حاصل از اختلاط آرد گندم و آب، چسبندگی لازم را برای تهيه نان داشته باشد. آرد گندم نه تنها برای توليد نان استفاده می‌شود، بلکه به خاطر ايجاد حالت غليظی در تهيه بسياری از سوپ‌ها و غذاهای آبکی نيز مورد استفاده قرار می‌گيرد. علاوه بر گندم، جو و جو چاودار نيز در مقادير کمتری گلوتن دارند.
از آنجا که در خون مبتلايان به بيماری سلياک، بر عليه پروتئين موجود در غلات مورد اشاره (يعنی همان گلوتن) آنتی بادی ساخته می‌شود، اين افراد به محض خوردن مواد حاوی گلوتن عوارض ناشی از بيماری را نشان می‌دهند. مصرف حتی چند بار گلوتن منجر به صدمه به روده كوچك (آتروفی و پخ شدن پرزهای روده) شده و در نتيجه سبب كاهش سطح جذب و كمبود سلولی دی ساكاریدازها و پپتیدازها در سلول‌های روده و در نتيجه كاهش حامل‌های انتقال مواد مغذی می‌گردد.
از آنجا که ناراحتی روده سبب ايجاد اسهال می‌شود، برای درمان پزشكی لازم است فورا مایعات و الكترولیت جايگزين گردد و مكمل ویتامین و مواد معدنی از قبيل كلسیم و ویتامین D تجويز شود.
مواد غذایی غیرمجاز:
 نان و محصولات پخته حاوی گندم، گندم سیاه، جو، جو دوسر، جوانه گندم، سبوس گندم، نشاسته گندم، سبوس جو دوسر، ‌بلغور، سمولینا (آرد گندم سخت ويژه ماکارونی)، ماكارونی تهیه شده از گندم، نشاسته گندم و تركیبات غیرمجاز دیگر.
 غذاهای وارداتی كه ممكن است حاوی تركیبات غیرمجاز مثل نشاسته‌ گندم باشند (و حتی گاها برچسب فاقد گلوتن هم روی آنها خورده، ولی مقدار کمی گلوتن در آنها وجود دارد)، چيپس‌های سیب‌زمینی با طعم‌های مختلف و پيتزا.
 سوسيس و کالباس (مقداری آرد در تهيه آنها استفاده می‌شود).
 انواع گوشت، ماکيان و ماهی كنسروی.
 سوپ‌های تهیه شده با تركیبات غیرمجاز.
 بستنی تهیه شده با تركیبات غیرمجاز.
 سس‌ها و سس‌های گوشت تهیه شده با تركیبات غیرمجاز و پروتئین گیاهی هیدرولیزشده.
پریسا دامغانیان- کارشناس ارشد تغذیه و رژیم درمانی