آش ریحان و خواص آن

ریحان جزء گروه سبزیجات است و مصرف آن می‌تواند سبب کاهش نمایه گلیسمیک شود، یعنی به کاهش سرعت افزایش قندخون كمك می‌كند. ریحان گیاهی معطر و بادشکن است. معمولا به عنوان سبزی خوردن یا طعم‌دهنده استفاده می‌شود، ولی خواص زیادی دارد. ریحان آرامش‌دهنده اعصاب و سردردهای عصبی است.

همچنین بوی آن می‌تواند سردردهای ناشی از خستگی سفر را کاهش دهد. افرادی که زیاد نفخ می‌کنند، می‌توانند در غذای خود ریحان بیشتری مصرف کنند. ریحان ضد تهوع و استفراغ است، پس در تهوع بارداری می‌تواند گاهی مفید باشد. ریحان می‌تواند اشتها را افزایش دهد، پس در کودکان بی‌اشتها و یا در بی‌اشتهایی ناشی از شیمی‌درمانی می‌تواند مفید باشد.

خواص عدس
عدس از گروه حبوبات است. حبوبات به دلیل داشتن پروتئین بالا جزء گروه گوشت‌ها طبقه‌بندی می‌شوند. عدس نیز از نظر مقدار پروتئین بسیار غنی است و در بین گیاهان فقط لوبیای سویا بیشتر از عدس پروتئین دارد. هر 10 گرم عدس 12 كیلوکالری انرژی دارد. با مصرف عدس هم پروتئین گیاهی سالم دریافت کرده‌اید و هم فیبرلازم به بدن شما می‌رسد و می‌تواند از بروز یبوست و بیماری‌های گوارشی جلوگیری کند.

پروتئین‌های حیوانی یکی از عواملی هستند که در افزایش ریسک سنگ‌های کلیوی کلسیمی تاثیر دارند، بنابراین در افرادی که مستعد سنگ‌های کلیوی هستند توصیه می‌شود به جای پروتئین حیوانی از پروتئین گیاهی استفاده کنند. فیبر عدس از نوع فیبرهای محلول است که باعث کاهش تخلیه معده، افزایش هضم و افزایش تخلیه روده، کاهش کلسترول و کاهش قند خون می‌شود. در طب سنتی گفته می‌شد که برای برطرف كردن گاز معده ناشی از مصرف عدس، آن را پخته و با سركه میل كنید. عدس دارای مقدار زیادی اسیدفولیک و آهن می‌باشد.
مصرف عدس همراه با غذاهاى اسیدی و یا غذاهای غنى از ویتامین C مانند گوجه‌فرنگی، فلفل، کلم بروکلی، مرکبات و عصاره آنها موجب افزایش جذب آهن آن می‌شود. پروتئین عدس پروتئین بسیار کاملی است و تنها اسیدآمینه متیونین را کم دارد که در اینگونه موارد توصیه می‌شود در کمتر از 4 ساعت از مصرف عدس یا به‌طور همزمان با آن ماده غذایی مصرف شود که کمبود آن را جبران کند.
به‌طورمثال مصرف غلات و یا دانه‌ها همراه آن بسیار موثر است که در این منوی غذایی گندم و رشته می‌توانند اثر مکملی برای عدس داشته باشند. برخی مطالعات به این نتیجه رسیده‌اند كه گیاهان بنشنی مثل عدس 82 درصد خطر بیماری‌های قلبی- عروقی را كاهش می‌دهند.

خواص سرکه انگور
از انگور فرآورده‌های غذایی مختلفی به دست می‌آورند که شامل کشمش، شیره انگور، روغن هسته انگور، عصاره هسته انگور، سرکه، آبغوره و غوره است. انگور یکی از میوه‌های ضد سرطان شناخته شده است. سرکه یکی از فرآورده‌های مفید انگور است که تحت اثر مخمری خاص حاصل می‌شود. غذاهای تخمیری برای افرادی که مشکلات گوارشی دارند بسیارمفید است. سرکه به غذا طعم دلنشینی می‌دهد و اشتها را تحریک می‌کند. مصرف روزانه 2 قاشق سوپخوری سرکه هم به تنهایی و هم به صورت مخلوط با غذاها موجب کاهش اندیس گلیسمی مواد غذایی می‌شود. این اثر هم در افراد دیابتی و هم در افراد غیر دیابتی دیده می‌شود. کاهش اندیس گلیسمی موجب می‌گردد تا افزایش قند در بدن به آهستگی انجام شود. در طب سنتی گفته می‌شود استعمال داخلی سرکه انگور باعث قطع خونریزی داخلی، کمک به هضم غذا و قطع صفرا می‌گردد.

خواص گوشت قرمز
گوشت قرمز حاوی انواع ویتامین‌ها با زیست دسترسی بالا می‌باشد و از قدیم از آن برای درمان و جلوگیری از کم‌خونی استفاده می‌شده است. همچنین به دلیل زیست دسترسی بالای آن در کودکان که سرعت رشد افزایش می‌یابد و نیاز به ویتامین‌ها و آهن بیشتر می‌شود، می‌تواند بسیار مفید باشد، ولی گوشت قرمز در هرم غذایی سلامت در سال 2008 در قله هرم قرار داشت، یعنی برخلاف عادات غذایی ایرانی‌ها مصرف آن به صورت ماهانه توصیه شده و علت آن ارتباط این ماده غذایی با انواع بیماری‌هاست. از سوی دیگر مصرف گوشت قرمز فراوان باعث ابتلا یا تشدید بیماری نقرس می‌‌شود. در بیماری نقرس، مقدار اسیداوریک خون بالا می‌رود و رسوب کریستال‌های اسیداوریک در مفاصل، باعث درد شدید می‌شود. اسید اوریک در اثر تجزیه پروتئین‌ها ایجاد می‌گردد و گوشت قرمز منبع کاملی از پروتئین است.

خواص گندم
گندم از گروه غلات می‌باشد و یك ماده غذایی بسیار باارزش است كه حاوی نشاسته، چربی، ویتامین‌های B1، B2 و… می‌باشد. البته بلغور گندم که در این غذا استفاده می‌شود، سبوس بسیار کمتری دارد و در نتیجه ویتامین‌های گروه B آن نیز کاهش یافته که توصیه می‌شود مقداری سبوس هم اضافه شود. مهم‌ترین خاصیت سبوس گندم این است كه حجم و غلظت مدفوع و سهولت دفع را افزایش می‌دهد و عامل مبارزه با یبوست است و باعث كاهش خطر سرطان كولون می‌شود. در حال حاضر در تعدادی از كلینیك‌ها و بیمارستان‌ها داروهای ملین را كنار گذاشته و سبوس گندم را جانشین آن كرده‌اند. یبوست، مادر بیماری‌ها محسوب می‌شود که به گفته پزشکان یبوست حاد یا مزمن عوارض گوناگون ناشی از متابولیسم ناقص از قبیل دیابت نوع دو، چاقی‌، چربی خون، تری گلیسیرید و کلسترول بالا را به دنبال دارد. با خوردن پودر سبوس گندم، فشار خون، کلسترول و تری‌گلیسیرید کاهش می‌یابد و از ناراحتی‌های عصبی جلوگیری می‌شود. کسانی که قصد کاهش وزن سالم را دارند می‌توانند با مصرف پودر سبوس گندم در برنامه غذایی، به هدف خود برسند.

خواص گوجه‌فرنگی
گوجه‌فرنگی جزء گروه سبزیجات طبقه‌بندی می‌شود و به دلیل داشتن انرژی کم می‌توان از آن در رژیم‌های لاغری استفاده کرد. گوجه‌فرنگی به علّت دارا بودن ویتامین‌های A، B، C و K و مواد معدنی مانند کلسیم، فسفر و آهن در تقویت بدن نقش موثری ایفا می‌‌کند.

تحقیقات نشان داده‌اند مصرف آب گوجه‌فرنگی می‌تواند از ابتلا به سرطان پروستات جلوگیری کند. ماده رنگی اصلی و عمده گوجه‌فرنگی، كاروتنوئید، بتا-كاروتن و لیكوپن است که از پیش‌سازهای ویتامین A می‌باشند. حداكثر مقدار كاروتنوئیدها در حالتی است كه گوجه‌فرنگی در زیر تابش مستقیم نور رشد می‌كند.
کمبود ویتامین A باعث کاهش قدرت ایمنی بدن، ابتلا به عفونت‌های مکرر در کودکان، شب‌کوری، خشکی پوست، تاخیر رشد، اختلالات استخوانی، اختلال در باروری و سقط خودبه‌خود می‌شود (البته باید توجه شود که ویتامین A به صورت مکمل غذایی در هیچ شرایطی در دوران بارداری نباید مصرف شود و برای جنین بسیار خطرناک خواهد بود). ماده‌ای سمّی به نام سولانین در گوجه‌فرنگی سبز و نارس وجود دارد که خوردن آن موجب مسمومیت می‌شود و دل‌پیچه و اسهال می‌دهد، به همین دلیل باید از خوردن گوجه‌فرنگی نارس پرهیز كرد.

مواد لازم:
عدس 50 گرم
لپه 50 گرم
بلغور گندم 30 گرم
تره و جعفری 500 گرم
عصاره قلم 1 پیمانه
پیازداغ 2 قاشق سوپخوری
نمك، فلفل و زردچوبه مقداری
ادویه كاری یك‌دوم قاشق چایخوری
رب گوجه‌فرنگی 1 قاشق سوپخوری
گوشت چرخكرده 200 گرم
پیازمتوسط 1 عدد
گوجه‌فرنگی 150 گرم
ریحان 300 گرم
رشته آش 200 گرم
سركه انگور یك‌چهارم پیمانه

روش تهیه:
عدس و لپه را كه حدود 3 ساعت خیسانده‌اید در قابلمه مناسب بریزید. بلغور را بشویید و بیفزایید. سپس با مقداری آب روی حرارت قرار دهید تا نیم‌پز شوند. آنگاه تره و جعفری خردشده را اضافه كنید. پس از چند جوش، عصاره قلم را بیفزایید. حالا پیازداغ را با مقداری روغن در ظرف جداگانه‌ای روی حرارت قرار دهید و زردچوبه، ادویه كاری، رب گوجه‌فرنگی و فلفل را به آن بیفزایید. كمی كه سرخ شد، آن را به‌صورت داغ در آش بریزید.

سپس گوشت چرخكرده را به همراه پیاز رنده شده مخلوط نمایید و كاملا ورز دهید و به‌صورت كوفته‌های ریز درست كنید. آنگاه با مقداری روغن آنها را سرخ نمایید. حالا گوجه‌فرنگی‌ها را خرد كنید و به همراه ریحان خردشده و كوفته‌ریزه‌ها در آش بریزید. هنگامی كه تمامی مواد پخته شدند، رشته آش را خرد كنید و در آش بریزید.
وقتی كه رشته‌ها نرم شدند، نمك آش را اندازه نمایید و سركه را در آش بریزید. پس از 10 دقیقه شعله را خاموش كنید و آش را میل نمایید (دقت كنید كه به‌علت استفاده از ریحان معطر در این آش از نعناع‌داغ استفاده نمی‌شود).