مکمل کراتین برای ورزشکاران، مفید یا مضر؟

مصرف کراتین امروزه در بین ورزشکاران ایرانی و البته سایر کشورها شایع شده است، اما بسیاری از این ورزشکاران بدون اطلاع از عوارض مصرف بی‌رویه کراتین، با هدف رسیدن به اهداف خود در مدت کوتاه‌تری اقدام به مصرف بیش از اندازه مجاز این مکمل می‌کنند.
دکتر مسعود کیمیاگر، متخصص تغذیه، کراتین را محصول نهایی سوخت‌و‌ساز پروتئین دانست و اظهار داشت: «پروتئین از آمینو اسیدها تشکیل شده و از ترکیب مشتقات آمینو اسیدها کراتین به وجود می‌آید.» وی افزود: «با سوخت و ساز پروتئین‌ها در بدن، کراتین در کلیه و کبد از ترکیب سه آمینو اسید آرژنین، گلیسین و متیونین تولید می‌شود و به همین دلیل بعضی از افراد به اشتباه فکر می‌کنند این ماده در افزایش انرژی در ورزشکاران مفید است.»
این متخصص تغذیه تصریح کرد: «تقریباً ۹۵ درصد کراتین بدن در عضلات اسکلتی به کراتینین تبدیل شده و بعد درچرخش توسط کلیه ها به میزان ۲ گرم درروز دفع می‌شود.» وی ادامه داد:«خیلی مهم است که کراتین با کراتینین اشتباه گرفته نشود؛ درعضله اسکلتی کراتین نقش مهم و حیاتی به عنوان منبع انرژی آنی و در دسترس برای انقباض عضله بازی می‌کند، کراتین با فسفوکراتین در یک تعادل قابل برگشت (A.T.P) قرار دارد.» کیمیاگر یادآور شد:«A.T.P برای انجام فعالیت‌های فیزیکی و ورزشی در بدن نیاز است و تقریبا برای ۳ الی ۴ ثانیه انقباض عضلات کفایت می‌کند و بعد از آن تمام می‌شود.»
این استاد دانشگاه شهید بهشتی افزود: «هدف از مصرف مکمل‌های کراتینی بیشینه‌سازی ذخایر کراتین و فسفو کراتین بیشترعضله می‌باشد که باعث تولید سریعتر ATP در حین ۱۰ الی ۲۰ ثانیه نخست فعالیت‌های شدید و بی هوازی خواهد شد وهمچنین به طور بالقوه برای بافر کردن اسید لاکتیک و به تأخیر انداختن خستگی مناسب است.» این متخصص تغذیه گفت: «کراتین به عنوان یک ماده غذایی مکمل در زمان خاص و محدود و تنها باید توسط پزشک متخصص تجویز شود.» وی ادامه داد: «در بدنسازی، کراتین طی ۳-۴ هفته به مقدار اندک ۵-۱۰ گرم تجویز می‌شود و تنها در عضله‌سازی مفید می‌باشد.»
کیمیاگر اظهار داشت: «در باشگاه های بدنسازی، مربیان بدون اطلاع از عوارض استفاده بیش از حد کراتین، ورزشکاران را نسبت به مصرف چندین برابر این مکمل غذایی تشویق می‌کنند.»
وی افزود:«در همین رابطه می‌طلبد مسئولان مربوطه نظارت بیشتری بر باشگاه‌های ورزشی و مکمل‌های غذایی موجود در بازار داشته باشند.»
این متخصص تغذیه تصریح کرد:«افزایش بار پروتئین ناشی از مصرف بیش از اندازه کراتین در بلند مدت می‌تواند، اثرات مخربی برای کلیه داشته باشد.» وی خاطر نشان کرد: «مصرف بیش از اندازه کراتین نه تنها باعث افزایش انرژی نخواهد شد بلکه پیری و فرسودگی زودرس را برای ورزشکاران به همراه خواهد داشت.»