ضعف ناشي از كمبود ويتامين D

هرچند این ويتامين بر اثر مواجهه «مستقیم» با نور آفتاب، در پوست ساخته مي‌شود و منبع لایزالی چون خورشید در اختیار آدمي ‌است، عوامل بسیاری از جمله ملاحظات فرهنگی و نوع پوشش، مناسبات اجتماعی و کار در محیط‌های سربسته، استفاده گسترده از کرم‌های ضد آفتاب و آلودگی هوا همگی این ارتباط طبیعی بشر را با خورشید گسسته‌اند. از سویی دیگر منابع غذایی طبیعی ویتامين D (به ویژه در سفره غذایی اغلب ایرانی‌ها) بی‌اندازه اندک است و عمدتاً به ماهی‌های چرب و روغن جگر ماهی محدود مي‌شود. نیاز روزانه انسان به این ویتامين دست‌کم 800 واحد و در اغلب موارد بین 2000-1500 واحد است در حالی‌که زرده تخم‌مرغ خام حدود 100 واحد ويتامين D دارد و شیر هم (حتی نوع پرچرب آن!) به هیچ روی منبع قابل اعتنایی برای این ویتامين نیست. نتیجه دست به دست دادن این عوامل، «جهانگیری» کمبود ويتامين D بوده و متاسفانه این مساله کم گریبانگیر ميهن عزیزمان نیز نبوده است. پژوهش‌های انجام شده توسط انستیتو تحقیقات تغذیه‌ای و صنایع غذایی کشور نشان داده که بیش از 90 درصدکودکان دبستانی و خانم‌های پُروزن و فربه 50-30 ساله شهر تهران در فصول سرد سال به درجاتی دچار کمبود ويتامين D هستند. در گذشته‌ای نه چندان دور تصور مي‌شد که وظیفه ويتامين D عمدتاً تنظیم سوخت‌و‌ساز کلسیم و دخالت در ساخت و کارکرد بافت‌های سخت (استخوان و دندان) است (اعمال کلسميک) اما امروزه معلوم شده است که دامنه اعمال ويتامين D بسیار گسترده‌تر است و تقریباً تمامي‌ اندام‌ها و دستگاه‌های حیاتی بدن از جمله قلب و عروق، دستگاه ایمنی، مغز و اعصاب، ماهیچه‌ها و بخش درون‌ریز لوزالمعده (یعنی همان جایی که انسولین را ترشح مي‌کند) تحت تاثیر این ويتامين هستند (اعمال غیرکلسميک). یکی از علائم کمبود ويتامين D، احساس خستگی و ضعف ماهیچه‌ای است. کمبود این ويتامين به ویژه در سالمندان شایع است و مطالعاتی نشان داده‌اند که کمبود ويتامين D با تعداد دفعات زمين خوردن در سالمندان مستقیماً ارتباط دارد.