افزایش نیاز در دوره بارداری

افزایش کافی وزن برای مادر بهترین نشان دهندة نتیجة حاملگی است.
رژیم غذایی مادر باید طوری تنظیم شود که در سه ماهه اول تقریباً kg 8/1– 9/0 و پس از آن در سه ماهه دوم و سوم بطور هفتگی kg 5/0– 3/0 افزایش وزن پیدا کند. (افزایش وزن کل بطور طبیعی 11-16kg است). مادرانی که دوقلو دارند باید حدود 16-20 kg افزایش وزن داشته باشند. زنانیکه بطور معمول وزنشان کمتر از وزن طبیعی است ، باید kg 18- 5/12 افزایش وزن پیدا کنند. زنان چاق بایدkg 5/11-7/0 افزایش وزن پیدا کنند. برای تعیین وضعیت وزن مادر معمولاً از شاخص توده بدنی ( BMI ) استفاده می شود.
تحقیقات نشان داده است که اگر حاملگی 38 هفته به طول بیانجامد ، افزایش kg 16- 5/11 وزن می تواند در سلامت مادر و کودک مؤثر باشد. افزایش وزن موجب می شود نوزاد در هنگام تولد حدود kg5/3 وزن داشته باشد. علیرغم اینکه افزایش وزن بیش از حد تعیین شده معمولاً مضر نیست ولی اگر مادر به وزنی بیشتر از انتظار در دوران بارداری برسد ممکن است زمینه ای برای ایجاد چاقی بعد از زایمان شود. این مطلب بیشتر در مواردی صادق است که مادر بخواهد بیش از 1 فرزند داشته باشد.
بدست آوردن وزن مطلوب در دوران بارداری بخصوص اگر مادر 19-13 سال باشد نیازمند بررسی و کنترل منظم است.
در صورتیکه مادر وزنی را در محدوده گفته شده داشته باشد وزن نوزاد در هنگام تولد بهتر و مطلوبتر خواهد بود. اندازه گیری وزن یک زن باردار بطور هفتگی برای تعیین میزان غذای دریافتی وی مؤثر است.
بدست آوردن وزن مناسب یک مسئله مهم برای مراقبتهای پس از زایمان و برای مادران است.
نرسیدن به وزن کافی بسیاری از مشکلات را در بردارد. پس یک زن باید از برنامه غذایی مناسب خودآگاهی داشته باشد و از آن پیروی کند ، مثلاً اگر زنی افزایش وزن زیادی در دوران بارداری پیدا کرده باشد نباید او را مجبور به کاهش وزن کرد. حتی اگر در 7 ماه اول بارداری 16 kg بدست آورد ، باید در 2 ماه بعد هم به میزان تعیین شده وزن اضافه کند و به موازات جدول افزایش وزن در دوران بارداری حرکت کند. به عبارت دیگر اگر زنی وزن مطلوب را در دوران بارداری بدست نیاورد ، نباید این وزن مطلوب را به سرعت بدست آورد. بلکه باید به آرامی وزن مطلوب را تا آخر دوران بارداری بدست بیاورد.

•افزایش نیاز به انرژی:
معمولاً بارداری بخصوص در سه ماهه دوم و سوم نیازمند حدود 300 kcal اضافـــــی در روز می باشد. نیاز انرژی در سه ماهه اول بارداری مانند زمانی است که شخص باردار نیست. با وجودی که نیاز انرژی در دوران بارداری افزایش می یابد ممکن است تصور شود که باید میزان غذای روزانه شخص باردار 2 برابر شود ، در حالیکه باید بدنبال بهترین کیفیت غذایی برای ایجاد سلامتی برای مادر و فرزند بود.
در دوران بارداری نیاز به ویتامینها و مواد معدنی 20 تا 50 درصد افزایش پیدا می کند. در حالیکه نیاز به انرژی در دوران بارداری در سه ماهه دوم و سوم حدود 15 درصد افزایش پیدا می کند. یعنی اگر در دوران قبل از بارداری بطور روزانه 2000 kcal دریافتی یک زن بوده در این دوران باید 300 kcal به رژیم غذایی روزانه اضافه شود.
بدست آوردن انرژی کافی دریافتی کار ساده ای است. و می تواند با افزایش وزن در دوران بارداری تعیین شود. ولی برای بدست آوردن ویتامینهای ضروری و مواد معدنی ، یک زن باردار باید بدنبال غذاهایی که از مواد مغذی غنی هستند باشد و نیازی به اضافه کردن انرژی دریافتی نیست.
اگر زنی در دوران بارداری فعالیت داشته باشد می تواند انرژی که مصرف می کند را به انرژی مجاز برای دوران حاملگی اضافه کند. هرچه که ابعاد بدن بزرگتر باشد شخص احتیاج بیشتری به انرژی برای فعالیتهای خود دارد. زنان می توانند بسیاری از فعالیتهای خود را در دوران بارداری هم ادامه دهند بجز بعضی از ورزشها مانند خم کردن زیاد زانوها ، غواصی ، اسکی ، وزنه برداری و …
در دوران بارداری ورزشهایی مانند پیاده روی ، دوچرخه سواری و شنا معمولاً توصیه می شود. ولی برای زمانی که بطور طبیعی غیرفعال هستند ورزش مداوم در دوران بارداری توصیه نمی شود. بدلیل غیرفعال شدن زنان در ماههای آخر بارداری که معمولاً ناشی از افزایش سایز آنها است ، افزایش 300 kcal در رژیم غذایی روزانه آنها معمولاً کافی است.
زنان با حاملگیهای پرخطر ممکن است نیاز به محدود کردن فعالیتهای فیزیکی خود داشته باشند. پس برای اطمینان از سلامت خود و جنین باید در رابطه با میزان فعالیت و یا محدودیتهای خود با پزشک و خود مشورت کنند.

•افزایش نیاز به پروتئین و کربوهیدرات:
برحسب سن شخص RDA (جیره پیشنهادی روزانه) ( Recommended daily allowance) برای پروتئین روزانه 10-15 g اضافه می شود (1 لیوان شیر به تنهایی حاوی 8 g پروتئین است) بسیاری از زنان که باردار نیستند میزان 60 g پروتئین در روز را که برای آنها توصیه شده است را دریافت می کنند و بنابراین نیازی به افزایش پروتئین دریافتی ندارند. ولی تمام زنان باید از دریافت میزان کافی پروتئین خود مطمئن باشند.
نیاز به کربوهیدرات بطور روزانه حداقل 105 g است. این میزان کربوهیدرات از کتوزیس ، که می تواند برای جنین مضر باشد ، جلوگیری می کند. که البته بیشتر زنان بطور معمول تقریباً 2 برابر این میزان استفــــاده می کنند.

•افزایش نیاز به ویتامین:
نیاز به ویتامین معمولاً تا %50 برای ویتامینهای گروه B بجز B6 (%45) و فولات (%50) افزایش پیـــــدا می کند.
میزان زیادی ویتامین B6 و ویتامینهای دیگر گروه B بجز فولات که مورد نیاز است معمولاً به راحتی از طریق غذاهای مناسب مانند یک صبحانه معمولی از Cereal و بعضی از پروتئینهای حیوانی تأمین می شود. نیاز به فولات هم باید در یک رژیم مخصوص برنامه ریزی شود. بدلیل اینکه سنتز DNA نیاز به فولات دارد ، این ماده مغذی در دوران بارداری بسیار ضروری و مهم است و نهایتاً رشد پیش از تولد و پس از آن بستگی دارد به میزان ذخیره فولات دارد. شکل گیری گلبولهای قرمز خون ، که نیازمند فولات است ، در دوران بارداری اتفاق می افتد. اگر فولات دریافتی ناچیز باشد منجر به ایجاد کم خونی مگالوبلاستیک میشود.
RDA برای فولات در دوران بارداری تا 600 µg در روز افزایش می یابد و این برای مراقبت تغذیه ای یک زن باردار بسیار اهمیت دارد. در حالیکه µg 400 در روز بوسیله زنی که باردار نیست استفاده می شود. البته در هر دو مورد به فولات سنتتیک تأکید می شود. کمبود فولات در زمان لقاح و بعد از آن با نقصهای تولد بخصوص Naural tube defectst همراه است. البته تقریباً نیمی از این نقصها مربوط به ژنتیک و سایر عواملی است که به فولات ارتباط ندارد. افزایش فولات سنتتیک به میزان µg 400 در روز برای یک زن که باردار نیست و µg 600 در روز برای یک زن باردار از طریق رژیم غذایی و هم مکملهای فولات و یا ترکیبی از هر دو تأمین می شود. انتخاب رژیمی که از فولات سنتتیک غنی باشد مثل صبحانه ای معمولی که حاوی Cereal باشد و غلات غنی شده مناسب است. در غیر اینصورت استفاده از مکمل توصیه می شود. علت تأکید به استفاده از فولات سنتتیک این است که این فرم از فولات در کاهش Naural tube defectst مؤثر است. فولاتی که در غذا یافت می شود معمولاً به فرم پلی گلوتامات است که بخوبی فولات سنتتیک (که به فرم مونوگلوتامات است) جذب نمی شود. ولی این به آن معنی نیست که فولاتی که در غذاها یافت می شود ، بی ارزش است. زنانی که در گذشته فرزندی با Naural tube defect داشته اند باید به پزشک خود در رابطه با نیاز به مکمل فولات مشورت کنند. استفاده از 4mg فولات در روز می تواند با نظر پزشک و متخصص تغذیه مناسب باشد.
نیاز به فولات در دوران بارداری ممکن است برای زنانی که برای مدتی از روشهای جلوگیری از بارداری استفاده کرده اند مشکل ایجاد کند. زیرا این روشها مانع از جذب فولات می شوند.
کافی نبودن رژیم با استفاده از داروهای ضد بارداری خوردنی ، توجه دقیق به میزان فولات دریافتی در دوران بارداری را ضروری می نماید. زنان باید یک رژیم غنی از فولات و یا مکمل فولات را تقریباً 8 هفته قبل از بارداری آغاز کنند.