چرا چاقي شکمي، خطرناک‌ است؟

چرا چاقي شکمي، خطرناک‌ است؟

چه چيزي چربي شکمي را اين همه زيانبار مي‌کند؟ دانشمندان در اين مورد اطمينان ندارند، اما پژوهش‌ها در اين مورد شواهدي را به دست داده‌اند. ابتدا بايد بدانيد که چربي شکم در اشکال مختلف وجود دارد. مقداري از آن زير پوست شکم است. اين چربي زيرپوستي مانند چربي در هر جاي ديگر بدن عمل مي‌کند. اين چربي دوستدار سلامت نيست، اما تهديد خاصي هم به حساب نمي‌آيد. اما چربي درون شکم ماجراي ديگري دارد. اين چربي که به آن چربي احشايي مي‌گويند در اطراف اندام‌هاي داخلي قرار دارد و واقعا خطرناک است. اما چرا؟ يکي از اولين توضيحات در اين مورد اين بوده است که چاقي احشايي به فعاليت بيش از حد سازوکارهاي پاسخ استرس بدن مرتبط است. بر اساس اين نظريه فعاليت بيش از حد دستگاه عصبي مرکزي و غده‌هاي فوق‌‌‌ کليوي به افزايش ميزان هورمون‌هاي استرس مانند آدرنالين و کورتيزول در بدن منجر مي‌شود، و اين امر به نوبه خود به افزايش ميزان فشار خون و خطر بيماري قلبي منجر مي‌شود.
يک توضيح جديدتر در اين مورد بر مفهوم سميت چربي تکيه دارد. سلول‌هاي چربي درون‌شکمي يا احشايي بر خلاف چربي زيرپوستي، از خود فرآورده‌هاي شيميايي را مستقيما به درون جريان خون وريد باب يا پورتال آزاد مي‌کنند که مستقيما خون را به کبد مي‌رساند. در نتيجه سلول‌هاي چربي احشايي که مملو از تري‌گليسريدهاي اضافي هستند،‌ اسيدهاي چرب آزاد را از اين راه به کبد مي‌ريزند. اسيدهاي چرب آزاد همچنين در لوزالمعده، قلب و ساير اندام‌ها تجمع پيدا مي‌کنند. در همه اين اندام‌ها، تجمع اسيدهاي چرب آزاد در سلول‌هايي صورت مي‌گيرد که براي ذخيره کردن چربي طراحي نشده‌اند. نتيجه اختلال کارکرد آن اندام است، که به اختلال تنظيم انسولين،‌ قند خون، و کلسترول و نيز کارکرد غيرطبيعي قلب مي‌انجامد.
فرضيه سوم بر مبناي درک جديد از کارکرد پيچيده سلو‌ل‌هاي چربي است. دانشمندان زماني اعتقاد داشتند که سلول هاي چربي تنها محفظه‌هاي غيرفعالي هستند که کالري اضافي را به صورت چربي ذخيره مي‌کنند. اما امروزه روشن شده است که سلول‌هاي چربي علاوه بر ذخيره انرژي اضافي، شمار فراواني از پروتئين‌ها را آزاد مي‌کنند که به جريان خون وارد مي‌شوند، و بر کارکرد ساير اندام‌ها اثر مي‌گذارند. در واقع اين پروتئين‌ها (آديپوکين‌ها) به عنوان هورمون عمل مي‌کنند. به نظر مي‌رسد بسياري از آنها مانند کورتيزول، آنژيوتانسينوژن و آديپوسنتين پاسخدهي انسولين را تشديد مي‌کنند، ميزان کلسترول خوب يا HDL را بالا مي‌برند و خطر بيماري قلبي را کاهش مي‌دهند. اما سلول‌هاي چربي احشايي بر خلاف سلول‌هاي چربي معمولي مقدار زيادي آديپوکين‌هاي زيانبار توليد مي‌کنند.

اين سه نظريه رد کننده يکديگر نيستند و ممکن است هر سه آنها تا حدي درست باشند و دانشمندان ممکن است در آينده سازوکارهاي جديدتري را هم کشف کنند. در مجموع مشاهدات باليني و پژوهش‌هاي پايه‌اي توافق دارند که زيادي چربي درون شکم يک عامل عمده در ابتلا به بيماري‌هاي قلبي عروقي است.