آزمایش هموگلوبین A1c یا هموگلوبین گلیکوزیله (HbA1c) میزان گلوکز (قند) متصل شده به هموگلوبین را اندازه گیری می کند. هموگلوبین پروتئینی است که در سلول های قرمز خون وجود دارد. هنگامی که گلوکز وارد جریان خون می شود به این پروتئین متصل می گردد. هر چقدر میزان قند خون بالاتر باشد مقدار هموگلوبین گلیکوزیله نیز بالاتر خواهد بود.
نتایج آزمایش HbA1c به صورت درصد بیان می شود و در افراد سالم باید کمتر از ۶/۵ درصد باشد. آزمایش هموگلوبین A1c بیانگر میانگین قند خون طی ۲ تا ۳ ماه گذشته بوده و نشان می دهد که آیا بیماری شما به خوبی کنترل شده است یا خیر.
اگرچه در بیماران مبتلا به دیابت میزان مناسب هموگلوبین A1c به سن و وضعیت کلی سلامتی بستگی دارد اما برای اغلب این بیماران باید مقدار آن زیر ۷ درصد باشد. اگر هموگلوبین A1c در محدوده مناسب حفظ شود احتمال ابتلا به عوارض دیابت کاهش می یابد. دیابت در بروز بیماری قلبی، نارسایی کلیوی، مشکلات چشمی و قطع عضو نقش دارد.
بسیاری از بیماران مبتلا به دیابت به منظور کنترل قند خون خود به دارو نیاز دارند، اما تغییر سبک زندگی، پیروی از رژیم غذایی سالم و فعالیت بدنی منظم نیز می تواند به کنترل بهتر هموگلوبین A1c و رسیدن آن به مقادیر هدف کمک کند.
چگونه هموگلوبین A1c را کاهش دهیم؟
در این مقاله به راهکارهایی اشاره خواهیم کرد که به کنترل بهتر قند خون و کاهش HbA1c کمک می کنند:
۱- شدت فعالیت بدنی خود را افزایش و مدت زمان هر جلسه ورزش را کاهش دهید.
تحقیقات انجام شده نشان می دهد در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ که ۵ روز در هفته و به صورت ۳ بار در روز، هر بار ۱۰ دقیقه ورزش شدید انجام می دهند در مقایسه با بیمارانی که ۳۰ دقیقه در روز ورزش کرده و ضربان قلب شان به میزان کمتری افزایش می یابد مقدار هموگلوبین A1c کمتر است.
اگر به بیماری دیابت مبتلا هستید و می خواهید شدت فعالیت بدنی خود را افزایش دهید در مورد این موضوع با پزشک مشورت نمایید. در هنگام ورزش کردن مراقب باشید تا شدت ورزش به حدی نباشد که ضربان قلب شما بیش از حد افزایش یابد.
۲- در وعده شام حجم غذای مصرفی خود را کاهش دهید.
به جای آن که شب ها مقدار زیادی غذا بخورید، مقدار غذای خود را کمتر کرده و بیشتر از سالاد و سبزیجات غیرنشاسته ای استفاده کنید. استفاده از بشقاب کوچکتر چشم و مغز شما را فریب داده و گمان می کنید که مقدار زیادی غذا خورده اید. به همین دلیل با مصرف غذای کمتر نیز احساس سیری خواهید کرد.
شما می توانید در هنگام مصرف غذاهای حاوی نشاسته از روش فوق استفاده کنید. به عنوان مثال، یک لیوان ماکارونی حجم کمی از یک بشقاب بزرگ را پر می کند، اما اگر آن را داخل یک بشقاب یا کاسه کوچک بریزید تمام حجم آن را پر خواهد کرد.
۳- غذاهای تازه و حاوی فیبر مصرف کنید.
به جای آب سبزیجات و آب میوه ها از میوه ها و سبزیجات تازه استفاده کنید. این امر کمک می کند تا قند خون شما به سرعت بالا نرود.
هنگامی که شما یک عدد سیب یا پرتقال می خورید مقدار زیادی فیبر مصرف کرده اید. فیبر سرعت جذب قند را در دستگاه گوارش کاهش می دهد. معمولاً آب میوه ها فاقد فیبر هستند. بنابراین، بعد از مصرف آن ها قند به سرعت وارد جریان خون می شود. از سوی دیگر، فیبر حس سیری را افزایش داده و تمایل شما را برای غذا خوردن کاهش می دهد.
۴- به میزان کافی بخوابید.
نتایج یک مطالعه که در سال ۲۰۱۳ میلادی منتشر شد نشان داد صرف نظر از میزان فعالیت بدنی، رژیم غذایی و وزن اگر مدت زمان خواب بیش از حد کم یا زیاد باشد با افزایش میزان هموگلوبین A1c مرتبط است.
با توجه به یافته های تحقیق فوق در افرادی که شب ها بیشتر از ۷/۴ ساعت و یا کمتر از ۶/۵ ساعت می خوابیدند احتمال افزایش قند خون بیشتر بود. در این مطالعه فقط مدت زمان خواب بررسی شده بود و تاثیر کیفیت خواب بر روی قند خون مورد ارزیابی قرار نگرفته بود.
۵- میزان قند خون خود را یادداشت کنید.
با مشورت پزشک و در فواصل زمانی مشخص میزان قند خون، غذاهای مصرفی، میزان فعالیت بدنی، نوع فعالیتی که انجام داده اید و حتی وضعیت روحی و روانی خود را یادداشت کنید. این اطلاعات به شما و پزشک کمک می کند تا متوجه شوید که رژیم غذایی و سبک زندگی شما چه تاثیری بر روی قند خون داشته و بر این اساس بتوانید قند خون خود را بهتر کنترل کنید.
