آیا تاکنون مطلبی در مورد خطرات خواب بیش از حد برای سلامتی شنیده‌اید؟ محققان می‌گویند که خواب کم و یا بیش از حد، هر دو، می‌توانند در بروز سکته مغزی (استروک) نقش داشته باشند. سکته مغزی از شایع‌ترین علل ایجاد ناتوانی، معلولیت و مرگ، به خصوص در میان سالمندان، است.
خواب کم بدین معنا است که مدت زمان استراحت فرد در طی شب ۶ ساعت یا کمتر باشد. خواب بیش از حد نیز به معنای استراحت به میزان حداقل ۹ ساعت در شب است.
آشنایی با سکته مغزی:
سکته مغزی یا استروک یکی از علل مهم مرگ و میر افراد در سراسر جهان به شمار می‌رود. به طور کلی حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد افراد مبتلا به استروک در اثر این بیماری جان خود را از دست می‌دهند. ۶۰ تا ۷۰ درصد بیماران نیز اگر درمان مناسبی دریافت کنند می‌توانند به زندگی مستقل خود بازگردند.
گاهی اوقات سکته مغزی سبب ایجاد ناتوانی‌های دائمی یا موقتی در بیماری می‌شود. این بیماری می‌تواند سبب فلج شدن، ناتوانی در حرکت دادن عضلات، اختلال در تکلم، اختلال بلع، کاهش حافظه، افسردگی و … شود.
این بیماری زمانی رخ می‌دهد که خونی که مسئول تغذیه بافت مغز است شدیداً کاهش یافته و یا حتی قطع شود. در این حالت سلول‌های مغزی ظرف چند دقیقه از بین می‌روند. به همین علت درمان سریع بیماری می‌تواند آسیب وارد شده به مغز را به حداقل برساند.
به گفته متخصصان در هر یک دقیقه‌ای که از بروز سکته مغزی می‌گذرد حدود ۲ میلیون عدد از سلول‌های مغزی از بین می‌روند. این میزان معادل ۱۲۰ میلیون سلول مغزی در عرض یک ساعت است.
سکته مغزی به ۲ دسته ایسکمیک و هموراژیک تقسیم‌بندی می‌شود. سکته ایسکمیک حدود ۸۵ درصد موارد ابتلا به این بیماری را شامل می‌شود. این نوع سکته مغزی زمانی رخ می‌دهد که شریان‌های مغز باریک می‌شوند یا حتی مسدود شده و جریان خون به شدت در این بافت کاهش پیدا می‌کند.
علت سکته مغزی ایسکمیک این است که یا لخته خون در یکی از شریان‌های مغز تشکیل می‌شود و یا لخته خونی که در سایر نقاط بدن (در اغلب موارد قلب) تشکیل شده به سمت عروق مغزی حرکت می‌کنند.
اما سکته مغزی هموراژیک هنگامی اتفاق می‌افتد که یکی از رگ‌های مغزی پاره یا تخریب می‌شود. یکی از علل مهم بروز این مشکل ابتلای فرد به فشارخون بالا و عدم درمان مناسب این بیماری است.
علائمی که ممکن است در هنگام بروز سکته مغزی در بیمار رخ دهند عبارتند از: سر درد ناگهانی و شدید، سرگیجه بدون دلیل، احساس بی‌حسی یا فلج در یک طرف بدن، کاهش ناگهانی بینایی و دوبینی، اختلال در حفظ تعادل بدن، اختلال در صحبت کردن و …
عوامل زیادی وجود دارد که خطر بروز سکته مغزی را افزایش می‌دهند. از جمله: فشارخون بالا، مصرف سیگار، نوشیدن الکل، افزایش کلسترول خون، اضافه وزن و چاقی، دیابت و افزایش سن. احتمال بروز این بیماری در مردان در مقایسه با زنان بیشتر است.
خواب بیش از حد سکته مغزی را به ارمغان می‌آورد:
اخیراً در مطالعه‌ای که نتایج آن در مجلهNeurology منتشر شده است حدود ۱۷ هزار فرد سفید پوست و سیاه پوست شرکت کردند. میانگین سنی شرکت کنندگان ۶۴ سال بود و هیچ کدام در گذشته سابقه سکته مغزی نداشتند. هدف از انجام این مطالعه بررسی ارتباط بین خواب با سکته مغزی بود.
یافته‌های حاصل از مطالعه مذکور نشان داد در مردان سیاه پوست که کمتر از ۶ ساعت در شب می‌خوابیدند احتمال بروز سکته مغزی کمتر بود. اما در مردان سفید پوستی که ۹ ساعت یا بیشتر در طی شب استراحت می‌کردند احتمال بروز سکته مغزی ۷۰ درصد بیشتر بود. در میان زنان سیاه پوست و سفید پوست میزان خواب بر خطر بروز سکته مغزی تاثیری نداشت.
به اعتقاد محققان باید مطالعات بیشتری انجام شود تا مکانیسم این ارتباط شناسایی شود. با این حال، نتایج این مطالعه نشان می‌دهد افراد میانسال و سالخورده که به مدت طولانی می‌خوابند باید از نظر خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی – عروقی و سکته مغزی بررسی و کنترل شوند.
چه میزان خواب در طی شب توصیه می‌شود؟
با توجه به تاثیر زیادی که خواب بر روی سلامتی دارد در مورد این موضوع دستورالعمل‌هایی توسط متخصصین تدوین شده است. با توجه به این دستورالعمل‌ها میزان خواب مناسب با توجه به سن افراد مشخص گردیده است.
بر این اساس میزان خواب مورد نیاز برای شیرخواران ۰ تا ۳ ماهه ۱۴تا ۱۷ ساعت، شیرخواران ۴ تا ۱۱ ماهه ۱۲ تا ۱۵ ساعت، کودکان ۱ تا ۲ ساله ۱۱ تا ۱۴ ساعت، کودکان پیش دبستانی (۵-۳ ساله) ۱۰ تا ۱۳ ساعت، کودکان سنین مدرسه (۱۳-۶ ساله) ۹ تا ۱۱ ساعت و نوجوانان ۱۴ تا ۱۷ ساله ۸ تا ۱۰ ساعت در شب در نظر گرفته شده است.
میزان خواب مورد نیاز در طی شب برای جوانان (۲۵-۱۸ ساله) ۷ تا ۹ ساعت، بزرگسالان ۲۶ تا ۶۴ ساله ۷ تا ۹ ساعت و سالمندان ۶۵ ساله و بالاتر ۷ تا ۸ ساعت است.
منبع:
Megan E. Petrov et al. Neurology ۲۰۱۸.
