رژیم غذایی مدیترانه ‌ای در دوران بارداری توصیه می‌شود؟

رژیم غذایی مدیترانه ای یکی از مشهورترین و سالم‌ترین رژیم‌های غذایی شناخته شده در دنیا است. تحقیقات مختلف فواید بی‌شماری را برای این رژیم غذایی برشمرده‌اند. بنابراین، این پرسش مطرح می‌شود که آیا پیروی از رژیم غذایی مدیترانه ای در دوران بارداری هم می‌تواند مفید باشد یا خیر؟

هنگامی که در مورد تغذیه مادران باردار صحبت می‌کنیم بسیاری از افراد به اشتباه تصور می‌کنند که این زنان باید به اندازه ۲ نفر غذا بخورند. اگرچه میزان کالری مورد نیاز در دوران بارداری اندکی افزایش پیدا می‌کند، اما کیفیت رژیم بارداری از اهمیت بیشتری برخوردار است.

به طور کلی، برنامه غذایی مادر باید از میزان کافی پروتئین، کربوهیدرات، چربی‌های سالم، ویتامین‌ها و مواد معدنی برخوردار باشد تا رشد جنین و سلامت مادر تضمین شود.

تغذیه سالم در دوران بارداری این اطمینان را به مادر می‌دهد که هم مواد مغذی مورد نیاز خودش و هم مواد مغذی مورد نیاز فرزندش تامین می‌شود. تغذیه نامناسب ذخایر مواد مغذی مادر را تخلیه کرده و مادر را در معرض کمبود مواد مغذی و جنین را در معرض ابتلا به ناهنجاری‌های مادرزادی قرار می‌دهد.

سال‌ها است که جامعه پزشکی مردم را به رعایت رژیم غذایی مدیترانه ای تشویق می‌کنند. این رژیم غذایی در مناطقی مانند جنوب ایتالیا و بخش‌هایی از یونان رواج دارد. در سایر کشورها مانند فرانسه، اسپانیا و لبنان نیز می‌توان این الگوی غذایی را مشاهده کرد.

افرادی که از این رژیم غذایی پیروی می‌کنند در مقایسه با کسانی که رژیم غذایی غربی دارند سالم‌تر بوده و احتمال ابتلای آن‌ها به بیماری قلبی، سکته مغزی، دیابت نوع ۲ و مرگ زود هنگام کمتر است. رژیم غذایی غربی سرشار از غذاهای پرچرب و پرکالری و نوشیدنی‌های شیرین بوده و در آن میزان مصرف غذاهای سالم مانند انواع میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و … ناچیز است.

در رژیم غذایی مدیترانه ای به مصرف میوه‌ها، سبزیجات، روغن زیتون، حبوبات و مغزهای خوراکی تاکید می‌شود. همچنین مصرف گوشت قرمز محدود می‌گردد. این رژیم غذایی با کاهش خطر ابتلا به چاقی و بیماری قلبی – عروقی (CVD) در بزرگسالان مرتبط است. اما تحقیقات کمتری در مورد تاثیر این رژیم بر کودکان انجام شده است.

اخیراً گروهی از محققان به بررسی ارتباط بین رعایت رژیم غذایی مدیترانه ای در دوران بارداری با الگوی رشد و خطر بروز بیماری‌های قلبی و بیماری‌های متابولیکی در کودکان پرداختند. بدین منظور اطلاعات مربوط به بیش از ۲۷۰۰ زن باردار جمع‌آوری شد.

شرکت کنندگان در سه ماهه اول و سوم بارداری پرسشنامه‌ای را در مورد دریافت‌های غذایی خود تکمیل کردند. همچنین وزن و قد فرزندان آن‌ها از بدو تولد تا ۴ سالگی ثبت شد. در سن ۴ سالگی از کودکان نمونه خون گرفته شد و فشارخون آن‌ها اندازه‌گیری گردید.

نتایج این تحقیق که در مجلهThe Journal of Pediatrics  منتشر شد نشان داد پایبندی مادر به رژیم غذایی مدیترانه ای در دوران بارداری احتمال بروز مشکلاتی مانند چاقی را در فرزندان آن‌ها کاهش می‌دهد. به طوری که احتمال ابتلای فرزندان این زنان به چاقی در مقایسه با کودکانی که مادران‌شان از این رژیم غذایی در دوران بارداری پیروی نکرده بودند، ۳۲ درصد کمتر بود.

زنان بارداری که پایبندی کمتری به رژیم غذایی مدیترانه ای داشتند معمولاً کالری بیشتری دریافت می‌کردند، بیشتر احتمال داشت که سیگار بکشند و از سطح تحصیلات کمتری برخوردار بودند.

ارتباطی بین پیروی از رژیم غذایی مدیترانه ای در دوران بارداری و خطر ابتلا به بیماری‌های کاردیومتابولیک (مانند فشارخون بالا و افزایش کلسترول خون) در کودکان مشاهده نشد. به طور کلی، این نتایج بیانگر اهمیت تغذیه زنان باردار بوده و نشان می‌دهد که پیروی از یک رژیم غذایی سالم در دوران بارداری اثرات مفیدی بر روی رشد و تکامل کودکان دارد.

در سال ۲۰۱۶ مطالعه‌ای بر روی زنان و مردان میانسال و سالمند انجام شد که نشان داد رژیم غذایی مدیترانه ای می‌تواند به اندازه رژیم غذایی کم چرب به کاهش وزن کمک کند. با توجه به نتایج این مطالعه می‌توان گفت که اگرچه کاهش دریافت چربی می‌تواند در کاهش وزن موثر باشد، اما نوع غذاهای مصرفی نیز به همان اندازه در رسیدن به وزن مناسب نقش دارد.

در مورد کودکان نیز مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۴ منتشر شد که نشان می‌داد رعایت این رژیم غذایی ‎توسط کودک احتمال ابتلا به اضافه وزن و چاقی را ۱۵ درصد کاهش می‌دهد. در این کودکان در مقایسه با کودکانی که از رژیم غذایی مدیترانه ای پیروی نمی‌کردند اندازه دور کمر و میزان چربی بدن کمتر بود.

چاقی در دوران کودکی خطرات زیادی را به دنبال دارد. کودکان چاق در معرض ابتلا به انواع بیماری‌های مزمن از جمله دیابت نوع ۲، بیماری قلبی – عروقی، کبد چرب و سرطان قرار دارند. بسیاری از بزرگسالان چاق در دوران کودکی به اضافه وزن مبتلا بوده‌اند. بنابراین، پیشگیری و درمان چاقی در دوران کودکی می‌تواند در بلند مدت به حفظ سلامت بدن کمک کند.

منبع:

Sílvia Fernández-Barrés et al. The Journal of Pediatrics 2018.