پوست بزرگترین اندام بدن است. پوست خط اول دفاعی بدن بوده و ما را در برابر باکتری‌ها، ویروس‌ها و مواد شیمیایی محافظت می‌کند. این اندام دمای بدن را تنظیم کرده و تعادل مایعات را حفظ می‌کند. همچنین درد را حس کرده و ما را از خطرات پیرامونی آگاه می‌سازد.
عوامل مختلفی مانند عوامل محیطی، ژنتیک، پیری، هورمون‌ها و بیماری‌هایی مانند دیابت بر پوست اثر دارند. برخی از این عوامل توسط فرد قابل تغییر و برخی دیگر غیرقابل تغییر هستند.
مواجهه مستقیم با نور خورشید و شست و شوی پوست در دفعات بیش از حد و یا با آب خیلی گرم به پوست آسیب می‌زند. رژیم غذایی ناسالم، استرس، کمبود خواب، نداشتن فعالیت بدنی کافی، بی آبی بدن (دهیدراتاسیون)، استعمال سیگار و مصرف برخی داروها نیز سلامت پوست را تحت تاثیر قرار می‌دهند.
چگونه پوست سالمی داشته باشیم؟
• میوه‌ها از جمله انبه دارای ترکیباتی با خاصیت آنتی‌اکسیدانی هستند. این ترکیبات از اجزای پوست، از جمله کلاژن، محافظت می‌کنند.
• گوجه‌فرنگی از سرطان پوست پیشگیری می‌کند. مطالعات نشان داده که مصرف روزانه گوجه‌فرنگی تا ۵۰ درصد از تشکیل تومور سرطان پوست بعد از مواجهه با اشعه UV جلوگیری می‌کند. همچنین مشاهده شده که مصرف رب گوجه‌فرنگی در وعده‌های غذایی پوست را در برابر آفتاب سوختگی حفظ می‌کند. فواید گوجه‌فرنگی به رنگدانه قرمز داخل آن که لیکوپن نامیده می‌شود، مرتبط است.
• روغن زیتون خطر بروز چین و چروک، لکه‌های تیره و تغییر رنگ پوست را که از مواجهه طولانی مدت با نور خورشید ناشی می‌شود، کاهش می‌دهد.
• فلاونوئیدهای کاکائو که در شکلات تیره وجود دارد، در بهبود ساختار و عملکرد پوست نقش دارد. فلاونوئیدهای کاکائو زبری و پوسته پوسته شدن پوست را کاهش داده و در حفظ قدرت دفاعی پوست در برابر آسیب ناشی از اشعه UV نقش دارد.
• ترکیبات موجود در چای سبز که پلی فنول نامیده می‌شوند، در تولید مجدد سلول‌های مرده پوست نقش داشته و برای بهبود زخم‌ها مفید هستند. چای سبز برای بیماران مبتلا به پسوریازیس نیز مفید بوده و در این بیماران التهاب را کاهش می‌دهد.
• چای سفید خاصیت ضدسرطانی و ضد پیری دارد. برخی ترکیبات موجود در این چای از پوست در برابر استرس اکسیداتیو محافظت می‌کنند.
• کلم یکی از بهترین منابع غذایی لوتئین و زآگزانتین است. این دو ترکیب از آسیب پوست که بر اثر مواجهه با اشعه UV ناشی می‌شود، جلوگیری می‌کنند.
• اسید چرب امگا ۳ که در ماهی، روغن بزرک و گردو یافت می‌شود، از خشکی و پوسته پوسته شدن پوست جلوگیری می‌کند.
• برخی تحقیقات نشان داده‌اند که محدود کردن کالری دریافتی روند پیری سلولی را کندتر می‌کند.
• کلاژن و الاستین به پوست قدرت و خاصیت ارتجاعی می‌دهند. استعمال سیگار از طریق تجزیه کلاژن و کاهش تولید الاستین قدرت ارتجاعی پوست را کاهش می‌دهد. همچنین سیگار کشیدن منجر به بروز چین و چروک در پوست صورت می‌شود. مصرف الکل نیز با ابتلا به سرطان پوست مرتبط است.
• توصیه می‌شود افراد بزرگسال روزانه ۷ تا ۹ ساعت بخوابند. میزان خواب در تعیین وضعیت کلی سلامت و به ویژه سلامت پوست، نقش دارد. کیفیت خواب بر عملکرد و پیری پوست تاثیر قابل توجهی دارد. افرادی که به کمبود خواب مبتلا هستند به پیری زودرس پوست مبتلا می‌شوند. همچنین در این افراد توانایی پوست برای ترمیم شبانه خود از اثرات عوامل استرس‌زای روزانه (مانند نور خورشید) کاهش می‌یابد. بدون خواب کافی بدن قادر به تولید کلاژن جدید نیست. کلاژن از پیری پوست جلوگیری می‌کند.
• استرس با ریزش مو، خارش پوست و پوسته پوسته شدن پوست مرتبط است. همچنین مشاهده شده نوجوانانی که استرس بالایی را تجربه می‌کنند بیشتر احتمال دارد که به آکنه شدید مبتلا شوند. استرس مقدار سبوم یا چربی پوست را افزایش داده و سبب انسداد منافذ پوست می‌شود. این امر در بروز آکنه نقش دارد.
• برای حفاظت از پوست و حفظ سلامت آن رعایت نکات فوق به تنهایی سودمند نیست. بلکه لازم است همواره از کرم ضدآفتاب و لباس و کلاه مناسب استفاده شود. همچنین تا حد امکان بین ساعت ۱۰ صبح تا ۲ بعد از ظهر از مواجهه با نور خورشید اجتناب گردد.
