بیماری کبد چرب به علت تجمع مقادیر زیاد چربی(تری گلیسرید) در سلول های کبد ایجاد می گردد. کبد چرب غیرالکلی نوعی بیماری مزمن کبدی است که در فقدان مصرف الکل ایجاد می شود و دامنه گسترده ای از علائم از کبد چرب بدون علامت تا التهاب شدید کبد همراه با فیبروز و گاهی سیروز را در بر می گیرد.
بر طبق نتایج مطالعات انجام شده قند فروکتوز به عنوان عامل موثر در ابتلا به این بیماری پیشنهاد شده است. بر این اساس به تازگی محققان مطالعه ای را بر روی ۳۲ مرد سالم مبتلا به چاقی مرکزی انجام داده اند تا اثر دریافت زیاد دو نوع قند گلوکز و فروکتوز را در شرایط ثبات وزن( رژیم غذایی با کالری متوسط) و افزایش وزن(رژیم غذایی پرکالری) مقایسه نمایند. فروکتوز یک قند ساده است که معمولا در میوه ها و سبزیجات یافت می شود. گلوکز نیز در تمام کربوهیدرات های عمده مانند نشاسته و شکر یافت می گردد.
در این مطالعه ابتدا به مدت ۲ هفته شرکت کنندگان رژیم با کالری متوسط دریافت کردند. پس از ۶ هفته استراحت، مجددا به مدت ۲ هفته رژیم پرکالری در اختیار آنان قرار گرفت.
بررسی نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد در دوره ثبات وزن، با دریافت هیچ کدام از رژیم های غذایی تغییرات قابل توجهی در کبد مردان رخ نداد. با این حال، در دوره افزایش وزن، هر دو رژیم غذایی ویژگی های یکسانی از بیماری کبد چرب غیرالکلی شامل استئاتوزیس(کبد چرب) و افزایش ترانس آمیناز و تری گلیسرید سرم را ایجاد نمودند. این یافته ها نشان می دهد که فروکتوز و گلوکز اثرات مشابه بر کبد فرد دارند و دریافت کالری عامل موثر در پیشرفت بیماری کبدی است.
در طی دوره افزایش دریافت کالری، همان طور که انتظار می رفت تمامی شرکت کنندگان افزایش قابل توجه در وزن بدن، دور کمر و کل چربی بدن را تجربه کردند. به طور جالب توجهی در دوره رژیم پرکالری احساس سیری علیرغم افزایش وزن تغییر نکرد که علت آن کالری پنهان موجود در نوشیدنی ها بود زیرا شرکت کنندگان بخشی از کالری خود را به فرم مایع دریافت می کردند.
نکته عملی: بر اساس نتایج این مطالعه، توصیه به رژیم کم فروکتوز یا رژیم با گلایسمی پایین به منظور پیشگیری از بیماری کبد چرب غیرالکلی قابل توجیه نیست. بنابراین بهترین توصیه به افراد حفظ شیوه زندگی سالم با استفاده از رژیم غذایی مناسب به خصوص دریافت متعادل کالری و نیز ورزش است.
منبع:
Gastroenterology. 2013;145(5):1016-1025
