امروزه تمایل افراد در سنین مختلف به مصرف مکمل ویتامین‌ها و مواد معدنی افزایش یافته است. اما نتایج مطالعات مختلف در مورد اثربخشی مصرف آن‌ها در افزایش سلامتی انسان‌ها چیست؟ آیا مصرف آن‌ها تاثیر قابل توجهی در پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های مختلف دارد؟ در این مقاله به ضرورت مصرف مکمل برای سلامتی خواهیم پرداخت.
نقش مکمل ویتامین‌ها و مواد معدنی در حفظ سلامتی بدن:
مکمل‌های غذایی به شکل‌های مختلف اعم از قرص، کپسول، پودر، نوشیدنی و حتی شکلات در داروخانه‌ها در دسترس عموم قرار می‌گیرند. از رایج‌ترین این مکمل‌ها می‌توان به مکمل‌های آهن، روی، کلسیم، ویتامین D، ب کمپلکس و روغن ماهی اشاره کرد.
در پاسخ به سوالاتی که در ابتدای این مقاله مطرح شد باید گفت نتایج مطالعه‌ای که شامل ۴۵۰ هزار نفر بوده است نشان می‌دهد که مصرف مکمل‌های مولتی‌ویتامین خطر ابتلا به بیماری قلبی یا سرطان را کاهش نمی‌دهد. در مطالعه دیگری نیز که بر روی ۱۷۰۸ فرد مبتلا به حمله قلبی انجام شد مصرف دوز بالای مولتی‌ویتامین‌ها تاثیری بر روی احتمال حمله قلبی مجدد و مرگ نداشت.
در تحقیق دیگری که حدود ۵۹۰۰ مرد به مدت ۱۲ سال مورد مطالعه قرار گرفتند مشخص شد که دریافت مولتی‌ویتامین‌ها خطر ابتلا به مشکلاتی مانند از دست دادن حافظه را کاهش نمی‌دهند.
بنابراین، بررسی نتایج مطالعات مختلف نشان می‌دهد که دریافت مکمل ویتامین‌ها و مواد معدنی نمی‌تواند مصونیت شما را در برابر بیماری‌های قلبی، سرطان، مشکلات مرتبط با حافظه، مرگ زود هنگام و… افزایش دهد. از سوی دیگر، مصرف برخی از مکمل‌ها در دوزهای بالا می‌تواند برای سلامتی مضر بوده یا با داروهای مصرفی فرد تداخل داشته باشد.
برخی از افراد طبق توصیه‌های دیگران و یا حتی تحت تاثیر تبلیغات به مصرف مکمل‌ها روی می‌آورند. این در حالی است که نیازی به مصرف مکمل نداشته و از طریق رژیم غذایی قادر به تامین نیازهای بدن خود می‌باشند. بنابراین، باید در هنگام استفاده از این محصولات ضرورت مصرف مکمل برای سلامتی را در نظر گرفت.
مصرف مکمل‌ها ممکن است برای برخی افراد نه تنها مفید نباشد، بلکه خطراتی را نیز به دنبال داشته باشد. به عنوان مثال، در افرادی که سیگار می‌کشند مصرف دوز بالای بتا کاروتن (پیش‌ساز ویتامین A) توصیه نمی‌شود.
در هنگام مصرف مکمل ویتامین‌ها و مواد معدنی باید به این نکته توجه کنید که برخی از آن‌ها ممکن است با داروهایی که مصرف می‌کنید تداخل داشته باشند. به عنوان مثال، مصرف مکمل حاوی ویتامین K در افرادی که از رقیق کننده‌های خون مانند وارفارین استفاده می‌کنند، مجاز نیست.
توصیه می‌شود اگر مکمل مصرف می‌کنید قبل از انجام هر نوع آزمایشی موضوع را با پزشک یا پرسنل آزمایشگاه در میان بگذارید. زیرا مصرف آن‌ها ممکن است بر روی نتیجه آزمایش تاثیر داشته و منجر به تشخیص نادرست شود.
ضرورت مصرف مکمل برای سلامتی:
در مورد ضرورت مصرف مکمل برای سلامتی باید گفت تنها افرادی مجاز به مصرف مکمل ویتامین‌ها و مواد معدنی هستند که به علت ابتلا به برخی بیماری‌ها مانند سوء جذب مواد مغذی، مصرف برخی داروها و همچنین ناتوانی در دریافت کافی مواد غذایی در معرض کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی مختلف قرار داشته باشند. در غیراین صورت اکثر افراد سالم می‌توانند از طریق رژیم غذایی سالم متعادل نیازهای بدن خود را تامین نمایند.
در این میان تنها استثناء زنان باردار و شیرخواران هستند. به طوریکه توصیه می‌شود زنانی که تصمیم به باردار شدن دارند مکمل اسید فولیک دریافت کنند. همچنین مصرف مکمل آهن برای اغلب زنان باردار و مصرف قطره حاوی ویتامین A و D و قطره آهن برای شیرخواران مفید است.
رژیم غذایی متعادل چیست؟
زمانی که غذا می‌خورید نباید تنها به سیر شدن و رفع گرسنگی فکر کنید. زیرا انتخاب‌های غذایی شما به طور مستقیم با سلامت جسم و روان در ارتباط است.
یک رژیم غذایی متعادل حاوی مقادیر مناسبی از میوه‌ها و سبزیجات تازه، غلات کامل و سبوس‌دار، حبوبات، مغزهای خوراکی، لبنیات کم چرب یا بدون چربی و انواع گوشت کم چرب می‌باشد.
این نوع رژیم غذایی هم نیاز بدن به مواد مغذی مختلف را تامین می‌کند و هم به حفظ وزن در محدوده طبیعی کمک خواهد کرد. در این رژیم غذایی مصرف نوشیدنی‌های شیرین، شیرینی‌جات، غذاهای حاوی چربی‌های ناسالم (گوشت و لبنیات پرچرب، فست فودها و غذاهای سرخ شده) محدود می‌شود.
دریافت ناکافی ویتامین‌ها و مواد معدنی می‌تواند در بروز مشکلاتی مانند اختلال رشد در کودکان و نوجوانان، پوکی استخوان، کم خونی، مشکلات پوستی، ریزش مو و … نقش داشته باشد.
نیاز بدن اغلب افراد به کلسیم با مصرف کافی لبنیات کم چرب تامین می‌شود. آهن در غذاهایی مانند گوشت قرمز، مرغ و حبوبات یافت می‌شود. روی در گوشت گاو، مرغ، حبوبات، غلات کامل و مغزهای خوراکی و منیزیم در سبزیجات برگ سبز، مغزهای خوراکی، آووکادو و موز وجود دارد.
از منابع غذایی حاوی ویتامین E می‌توان به مغزهای خوراکی و روغن‌های گیاهی مایع و از غذاهای حاوی بتا کاروتن (پیش‌ساز ویتامین A) نیز می‌توان به طالبی، انبه، کدو حلوایی، هویج و اسفناج اشاره کرد. انواع میوه‌ها و سبزیجات مانند پرتقال، کیوی، فلفل دلمه‌ای و اسفناج از منابع غذایی خوب ویتامین C به شمار می‌روند.
ویتامین B6 در سیب‌زمینی، موز، گوشت گاو، ماهی، غلات کامل و حبوبات، ویتامین B9 (اسید فولیک) در اسفناج، کلم بروکلی و آووکادو و ویتامین B12 در لبنیات، گوشت قرمز، ماهی و مرغ به مقدار فراوان وجود دارند.
